Trak Hidroliği,Trak Hidroliği Hakkında

Traktörlerdehidrolik düzen vasıtasıyla alet ve makinelerin, traktöre bağlanması,taşınması, tarla şartlarında çalıştırılması ve ayarlarıkolaylaştırılmıştır. Örnek vermek gerekirse; hidrolik sistemvasıtasıyla alet ve makinelerin, katlanması, açılması, döndürülmesi,römorkların sağa-sola ve geriye kaldırılıp boşaltılması sağlanmıştır.
Traktörlerde ana hidrolik sistem arkada yer almakta olup, bazıtraktörlerde ön tarafta ayrı bir hidrolik sistem vardır.
HİDROLİK SİSTEM PARÇALARI
1. YAĞ DEPOSU VE POMPA:
Hidrolik sistemde hareketi sağlayan ana madde hidrolik yağıdır.Hidrolik sistem için kullanılan yağ, vites kutusu veya diferansiyeldebulunan yağlama yağından sağlanır. Yağı buradan alıp ilgili yerlerebasınçlı olarak ileten bir pompa mevcuttur.
2. HİDROLİK KUMANDA MERKEZİ VE KOLLARI:
Pompa vasıtasıyla, belli bir basınçla hareket verilen yağ, hareketkumanda merkezine gelir. Basınçlı yağ, burada yapılacak işe göreayarlanan kollar vasıtasıyla hidrolik silindire gönderilir.
Hidrolik kumanda merkezine etki eden 4 adet kol vardır:
· İndirme-kaldırma kolu,
· Ön seçme kolu,
· Yavaşlatma kolu,
· Taşıma (kilidi) kolu
· İndirme-Kaldırma Kolu:Bu kol vasıtasıyla traktörün arkasında veya önünde, hidrolik kollarabağlanmış olan alet ve makinenin indirilip kaldırılması sağlanır.
Ön seçme kolu “ÇEKİ KONTROL’’ durumunda iken, indirme-kaldırma kolu enaşağıya alındığında alet ve makineler “YÜZÜCÜ POZİSYON’’ durumunagelir. Yüzücü pozisyon durumunda alet ve makineler kendi ağırlıklarıile toprağa batarlar ve çalışırlar. Tırmık, çayır biçme makinesi,mibzer gibi aletlerle bu durumda çalışılır.
·Ön Seçme Kolu: Hidrolik kumanda merkezine etki eden ikinci koldur. Ön seçme kolunun iki pozisyonu vardır.
a) “Çeki kontrol’’ durumu,
b) “Pozisyon kontrol’’ durumu,
a) Çeki kontrol durumu: Genellikle ön seçme kolunun yukarıda olduğu pozisyondur. Her traktörün bakım ve el kitabında

Fiat Massey Ferguson
Resim 21 : Çeki kontrol konumunda ön seçme kolunun durumu
bukonular belirtilir. Ancak bakım ve el kitabı yoksa ve traktörüzerindeki yazılar silinmişse aşağıdaki işlemi yaparak kolun hangikonumda olduğu bulunur.
- Önce traktör çalıştırılır ve vites boşa alınır.
- Hidrolik sistemin bağlantı kollarına, kolayca takılabilecek bir alet bağlanır.
- Traktöre biraz gaz verilerek devri yükseltilir.
- Hidrolik indirme-kaldırma kolu yukarıya doğru kaldırılarak belli birseviyede tutulur. Bu durumda alet ve makine tamamen yukarıya kalkarsaön seçme kolu “ÇEKİ KONTROL’’ durumundadır. Eğer alet ve makine tamkalkmaz, belli bir seviyeye kadar kalkarsa “POZİSYON KONTROL’’durumundadır. Yapılacak işe göre ön seçme kolunun durumu değiştirilir.Pulluk, diskaro, kültüvatör ve dipkazanla çalışırken ön seçme kolu“ÇEKİ KONTROL’’ durumunda olmalıdır.
b) Pozisyon kontrol durumu; hidrolik bağlantı kollarına bağlı olan aletve makineyi belli bir yükseklikte tutarak, toprak üstünde çalışmasınısağlar. İlaçlama makineleri, balya makinesi, santrifüj gübre dağıtmamakinesi gibi makinelerle çalışırken ön seçme kolu pozisyon kontroldurumunda olmalıdır.
Pozisyon kontrol durumunda pullukla sürüm yapıldığı takdirde pulluk toprağa batmaz.


Resim 22 : Pozisyon kontrol konumunda ön seçme kolunun durumu
Reaksiyon (karışım) kontrol durumu; Bu durum modern traktörlerdemevcuttur. Tarlanın engebeli durumlarında ve toprak altının yer yersert veya yumuşak olduğu durumda, eşit derinlikte ve düzgün bir sürümyapılamaz. Asılı tip toprak işleme alet ve makinelerinden (pulluk gibi)gelen darbeler (impuls) üst veya alt bağlantı koluna, oradan hidrolikdüzene iletilir ve pulluk otomatik olarak yukarı kalkar, engel geçincetekrar eski derinliğine ulaşır. Alet ve makine çeki ve pozisyon kontroldurumlarının, her ikisinin etkisiyle çalışır. Bu nedenle bu iki durumunkarışımıdır.
·Yavaşlatma Kolu:İndirme-kaldırma kolu ile kaldırılmış olan alet ve makineyi indirirkenkol yavaş duruma alınır. Böylece alet ve makinenin yere sert inerekhasar görmesi önlenmiş olur.
·Taşıma (Kilidi) Kolu:Traktöre bağlı olan alet ve makinelerle, işe gidiş ve dönüşlerde aletve makine hidrolik düzenle yukarı kaldırılmış durumdadır. Alet vemakine yukarıda olduğu için hidrolik silindire devamlı bir yük bindirirve basınç yapar. Bu nedenle de hidrolik silindirine zarar verir.Hidrolik silindir üzerindeki bu basıncı kaldırmak için “Taşıma Kilidi’’mevcuttur. İşe gidiş ve dönüşlerde bu kilit kullanılarak kilit kolukilitlenir. Tarla çalışmalarında ise kilit muhakkak açılmalıdır. Bukilit mekanik veya hidrolik olabilir.
HİDROLİK KALDIRMA MİLİ VE KOLU

Hidrolik kumanda merkezineetki edilmek suretiyle hidrolik silindirine basınçlı yağ gelir vehidrolik pistonuna hareket verir. Piston kolu kaldırma kolunu iter,kaldırma kolu ise kaldırma milini döndürür. Kaldırma mili uzun koluyukarı kaldırır. Uzun kol ise alet veya makinenin bağlandığı sağ-solaskı kollarını yukarıya kaldırır. Kaldırma mili, hidrolik piston vesilindiri kapalı kısım içindedir, dışarıdan görülmezler. Hidrolik askıkolları ise traktörün dışından görülür.

HİDROLİK ASKI KOLLARI


Tarım alet ve makineleri traktöre üç noktadan askılı olarak bağlanırlar ve bu şekilde taşınırlar.

Resim 23 : Üç nokta askı sistemi
Üç nokta askı sisteminin parçaları şu şekildedir.

1) Üst bağlantı kolu
2) Sol askı kolu
3) Gergi zincirleri
4) Alt bağlantı kolları
5) Sağ askı kolu
A ve B askı kolları bağlantı delikleri.
Üst Bağlantı Kolu: Uzatılıpkısaltılmak suretiyle, bağlanan alet veya makinenin ön-arka paralellikayarının yapılmasını sağlar. Üst bağlantı kolunun gerek alet vemakineyi, gerekse traktöre bağlanan tarafındaki deliklerin içindebulunan yuvarlak muylularla bu muylulara takılan miller arasında boşlukolmamalıdır.
Askı Kolları: Kaldırma kolları ile altbağlantı kollarını birleştiren parçalardır. Bazı eski modeltraktörlerde sadece sağ askı kolu ayarlıdır. Yeni model traktörlerdeise her iki askı kolu da üzerinde bulunan ayar kolları ile uzatılıpkısaltılabilir. Bu kollarla traktöre bağlanan alet ve makinenin sağ-solparalellik ayarı yapılır.

Resim 24 : Sağ sol paralellik ayarı
Alt Bağlantı Kolları: Üç nokta askı sisteminde makinenin bağlantı millerinin takıldığı iki koldur.
Gergi Zincirleri:Alet ve makine taşınırken, sallanmasını ve arka lastiklere sürtünüpzarar vermesini önler. Tarlada çalışma şartlarında gergi zincirlerigevşetilir. Ancak tekerleklere dört parmak kalıncaya kadar gevşetmeyapılır.

Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü