MEYVE AĞAÇLARININ ÇEŞİTLİ ORGANLARI VE BUNLARIN İŞLEVLERİ
Meyve ağaçlarının tür ve çeşitlerine göre köklerde depolanan yeterli besin maddeleri bu bitkilerin toplu gelişmelerine, fizyolojik dengelerinin bozulmasına meyvelerin kaliteleri ve ağaçların yaşamları üzerine olumlu ya da olumsuz etki yaparlar. Köklerde depo maddeleri az ise meyve ağaçlarının fizyolojik etkinlikleriyle morfolojik yapıları yetiştiricinin istediği şekilde oluşamaz.
Diğer bitkilerde olduğu gibi meyve ağaçlarında dallar,gözler ve köklerde üretilen zıt etkili uyartıcı ve engelleyici olmak üzere iki grup büyümeyi düzenleyici maddeler vardır..
Bunlardan uyartıcı olanları meyve ağaçlarında çiçeklerin açılması, meyve tutumu, sürgünlerin gelişmesi, meyve dökümleri, çeliklerin köklenmesi, çekirdeksiz meyve oluşumu gibi, fizyolojik faaliyetleri düzenlerler. Diğer yandan büyümeyi engelleyici hormon olarak adlandırılanlar ise bir şeyden fizyolojik faaliyetleri kısıtlar ya da tamamen ölürler.
Bunların meyve ağaçlarında oluşmaları, miktarlarının artması, eksilmesi ya da etkileşimleri aylara göre değiştiği gibi uyartıcılarla engelleyicilerin üretilmeleri de farklı zamanlarda oluşmaktadır. Örneğin ; meyve ağaçlarının bünyelerinde uyartıcılardan ve ya engelleyicilerden birinin bol miktarda bulunduğu zaman diğerinin miktarının azalması gibi.
Oksinler : Bitkilerin büyüme noktalarında oluşur. Karbonhidratlarla birlikte kök ucuna taşınırlar. Bunlar daha çok bitkide büyümeyi düzenlerler.
Gibberellinler : Köklerde üretilirler. Ayrıca meistematik ve genç dokularda üretilen gibberellinler de köklere taşınır. Bunlar da büyümeyi düzenler.
Sitokininler : Meyve ağaçlarında köklerde oluşur.Tomurcuklar da ve kambiyum da bölünmeyi hızlandırarak yan köklerin ve tomurcukların büyüme ve gelişmelerinde olumlu etkiye sahiptirler.
Absizik asit (ABA) : Kloroplastlar da üretilmekte ve köklerin su ve besin maddesi alımı üzerine hücre geçirgenliğini arttırarak etkili olmaktadır. Absizik asit hücre bölünmesini ve büyümesini yavaşlatır. Ayrıca meyve ağaçlarının kış dinlenmesine girip çıkmalarında rol oynar.ABA suyun az olduğu kurak şartlar da yapraklarda stomaları kapatarak köklerde su alımını devam ettirerek su düzenini sağlar. Ayrıca ABA gaz oluşumunu engelleyerek yaz büyüme döneminde çok sıcak ve kurak koşullar ile kışın çok düşük sıcaklıklarda meyve ağaçlarının zarar görmelerini engeller.
Etilen : etilen bir gazdır. Bitki hücreleri tarafından üretilir. Etilen üretimi oksin ve diğer büyümeyi düzenleyicilerin dokulara uygulanmasından sonra büyük ölçüde artmaktadır.
9 Ekim 2008 Perşembe
TARIMSAL MEKANİZASYON,TARIM MAKİNELERİ,MEKANİZASYON
MEKANİZASYON
• Tarımda Makineleşme
• Tarımsal İşletmelerde Mekanizasyon
• Tarımsal Mekanizasyonun Yararları
• Traktörler ve Traktörlerin Yapısı
• Toprak İşleme Aletleri
• Ekim Dikim Gübreleme Makineleri
• Ekim Dikim Tekniği
• Su Çıkartma Makineleri
• Tarımsal Savaş Makineleri
• Hasat Makineleri
• Sera Mekanizasyonu
İnsan topluluklarının beslenme,giyim ve korunma hizmetleri için gerekli olan ham maddeler tarım sektörü tarafından üretilmektedir.Genel olarak bitkisel ve hayvansal ana dallarında üretim yapan tarım sektörünün 4 ana amacı vardır.
1-Beslenme korunma ve giyim için topluma yeterli ürün üretimi yapmak
2-Üretilen malların kalitesini yükseltmek
3-Üretilen malların maliyetini azaltarak toplum içindeki fertlerin bundan yararlanmasını sağlamak
4-Tarım sektöründe çalışan nüfusun hayat standardını diğer sektörlerde çalışan nüfus ile aynı düzeye getirmek…
Ülkemizde nüfus artışının yüksek bir düzeyde bulunması nedeniyle bugün birim alanda daha fazla ürün elde etmek ve tarım sektöründe çalışan nüfusun sanayi ve hizmet sektörüne kaymaması için gerekli önlemleri alarak tarım sektöründe çalışan kişi başına üretimi artırmak gibi problemler mevcuttur.
Ülkemizin %40-60 ‘ ı tarımla uğraşmaktadır. Buna karşılık diğer ülkeler de ; ABD %7 , İngiltere %5 , Belçika %6 , Almanya %12 şeklindedir.Ancak Aktif tarım nüfusu başına düşen tarım arazisi Türkiye de 27 dekar iken ABD ‘ de 341 , Avustralya da 724 , Arjantin de 205 , Japonya da 43 dekardır.Bu istatistiklere göre ülkemizde aktif tarım nüfusu başsına düşen arazinin diğer ülkelere oranla daha az veya diğer bir ifade ile tarım sektöründe çalışan aktif nüfus birimi kabiliyetinin daha düşün bulunduğunun göstergesidir .
Tarım sektörünün mekanik araçlarla donatılmasına makineleşme denir.
TARIM MAKİNELERİ
1- Kuvvet Makineleri
Kuvvet makinelere herhangi bir enerjiyi mekanik enerji haline çeviren makinelerdir.Örneğin bir oto motoru yakıtın sağladığı kimyasal ısı enerjisini mekanik enerjisine çevirir.Bir rüzgar tribünü rüzgar enerjisini mekanik enerjiye dönüştürür.Kuvvet makineleri doğada bulunan primer enerji olarak adlandırılır.Su,rüzgar ve güneş enerjisi gibi enerjileri kullanabilirler.Fakat bugün çoğunlukla sekonder enerjiyi (yakıt ,elektrik gibi) kullanan kuvvet makineleri daha yaygındır.
2-İş Makineleri
İş makineleri de bir kuvvet kaynağından aldıkları enerjiyi üretime yararlı iş yapan makinelerdir.Pulluk hayvan veya traktör tarafından çalıştırılarak toprağı işler.Diğer bir deyişle üretimi destekler.
TARIMSAL MEKANİZASYON
Tarım işletmelerinde kullanılan ilkel tarım tekniği ve metotlarıyla çalışmaya neden olan vasıtalar yerine alet,makine,cihaz ve tesislerin kullanılmasını ifade eder
Mekanizasyonda amaç makine kullanarak aslında sadece işi kolaylaştırmak modern tarım yapmak , işçi eksikliğini gidermekle kalmaz aynı zamanda verimli üretim koşullarını sağlayarak kar oranını arttırmaktır.
• Tarımda Makineleşme
• Tarımsal İşletmelerde Mekanizasyon
• Tarımsal Mekanizasyonun Yararları
• Traktörler ve Traktörlerin Yapısı
• Toprak İşleme Aletleri
• Ekim Dikim Gübreleme Makineleri
• Ekim Dikim Tekniği
• Su Çıkartma Makineleri
• Tarımsal Savaş Makineleri
• Hasat Makineleri
• Sera Mekanizasyonu
İnsan topluluklarının beslenme,giyim ve korunma hizmetleri için gerekli olan ham maddeler tarım sektörü tarafından üretilmektedir.Genel olarak bitkisel ve hayvansal ana dallarında üretim yapan tarım sektörünün 4 ana amacı vardır.
1-Beslenme korunma ve giyim için topluma yeterli ürün üretimi yapmak
2-Üretilen malların kalitesini yükseltmek
3-Üretilen malların maliyetini azaltarak toplum içindeki fertlerin bundan yararlanmasını sağlamak
4-Tarım sektöründe çalışan nüfusun hayat standardını diğer sektörlerde çalışan nüfus ile aynı düzeye getirmek…
Ülkemizde nüfus artışının yüksek bir düzeyde bulunması nedeniyle bugün birim alanda daha fazla ürün elde etmek ve tarım sektöründe çalışan nüfusun sanayi ve hizmet sektörüne kaymaması için gerekli önlemleri alarak tarım sektöründe çalışan kişi başına üretimi artırmak gibi problemler mevcuttur.
Ülkemizin %40-60 ‘ ı tarımla uğraşmaktadır. Buna karşılık diğer ülkeler de ; ABD %7 , İngiltere %5 , Belçika %6 , Almanya %12 şeklindedir.Ancak Aktif tarım nüfusu başına düşen tarım arazisi Türkiye de 27 dekar iken ABD ‘ de 341 , Avustralya da 724 , Arjantin de 205 , Japonya da 43 dekardır.Bu istatistiklere göre ülkemizde aktif tarım nüfusu başsına düşen arazinin diğer ülkelere oranla daha az veya diğer bir ifade ile tarım sektöründe çalışan aktif nüfus birimi kabiliyetinin daha düşün bulunduğunun göstergesidir .
Tarım sektörünün mekanik araçlarla donatılmasına makineleşme denir.
TARIM MAKİNELERİ
1- Kuvvet Makineleri
Kuvvet makinelere herhangi bir enerjiyi mekanik enerji haline çeviren makinelerdir.Örneğin bir oto motoru yakıtın sağladığı kimyasal ısı enerjisini mekanik enerjisine çevirir.Bir rüzgar tribünü rüzgar enerjisini mekanik enerjiye dönüştürür.Kuvvet makineleri doğada bulunan primer enerji olarak adlandırılır.Su,rüzgar ve güneş enerjisi gibi enerjileri kullanabilirler.Fakat bugün çoğunlukla sekonder enerjiyi (yakıt ,elektrik gibi) kullanan kuvvet makineleri daha yaygındır.
2-İş Makineleri
İş makineleri de bir kuvvet kaynağından aldıkları enerjiyi üretime yararlı iş yapan makinelerdir.Pulluk hayvan veya traktör tarafından çalıştırılarak toprağı işler.Diğer bir deyişle üretimi destekler.
TARIMSAL MEKANİZASYON
Tarım işletmelerinde kullanılan ilkel tarım tekniği ve metotlarıyla çalışmaya neden olan vasıtalar yerine alet,makine,cihaz ve tesislerin kullanılmasını ifade eder
Mekanizasyonda amaç makine kullanarak aslında sadece işi kolaylaştırmak modern tarım yapmak , işçi eksikliğini gidermekle kalmaz aynı zamanda verimli üretim koşullarını sağlayarak kar oranını arttırmaktır.
Traktör bakımı ,Traktör bakımı Hakkında
Traktör tarım işlerinin zamanında ve çabuk bitirilmesi için en önemli araç olma özelliğini sürdürmektedir.
Ancak pahalı bir araçtır.
İyi bir bakımla traktör ömrünü uzatabileceğiniz gibi, gereksiz bazı masraflardan da kurtulabilirsiniz.
Araştırmalar iyi bir bakımın traktör satın alma bedelinin %20’si kadartasarruf sağlayacağını göstermektedir. O halde temel kurallar:
·Traktör bakım-kullanma kılavuzunu dikkatlice okuyun-öğrenin-gereklerini yerine getirin.
·Yaptığınız bakımları bakım ve servis defterine işleyin.
·Belirli bir çalışma zamanı sonunda değişmesi gerekli parçaları, zamanında ve uygun yedek parça ile değiştirin.
·Traktörünüzü gücüne uygun aletlerle çalıştırın.
Traktörünüzün bakımını alışkanlık haline getirin.
Resim 25 : Traktör bakımının gereklerini yerine getirilmelidir.
Traktörlerde Hangi Bakımlar Yapılmalıdır;
Temel kural,bakım-kullanma kılavuzunda belirtilmiş bakımlaryapılmalıdır. Her marka ve model için kılavuzlarda verilmiş talimatlarauyulmalıdır. Ancak zaman içinde kılavuzunuz kaybolmuş ise sizevereceğimiz hemen hemen her traktör için geçerli olabilecek genel bakımişlemlerini yapabilirsiniz.
Biz sizlere traktörleriniz için 6 genel bakım şekli sunuyoruz.
Bunlar :
1. Günlük Bakım (8-10 saat)
2. Haftalık Bakım (50-60 saat)
3. Aylık Bakım (150-200 saat)
4. 3 Aylık Bakım (300-400 saat)
5. 6 Aylık Bakım (600-800 saat)
6. Yıllık Bakım (1000-1200 saat)
Dikkat edilecek olursa burada Haftalık Bakım (50-60 saat)gibi ikili bir ifade kullandık. Bunun anlamı şudur. Verilen 2 zamandanhangisi önce gelmiş ise ona uyulması gerekir. Yani bir hafta içinde 60saatten fazla çalışma yapılmışsa, haftanın dolması beklenilmeden,haftalık bakım yapılmalıdır. Eğer bir hafta geçmiş olmasına rağmen,sadece 30 saat çalışılmışsa, 50-60 saatin dolması beklenmeden haftalıkbakım yapılmalıdır.
Şimdi bu bakımları ve bu bakımlarda yapılacak işleri sırası ile görelim.
1.GÜNLÜK BAKIM (8-10 çalışma saatinde bir yapılır)
Her gün işe çıkmadan önce yapılacak bakımdır. Bu bakımda yapılacak işleri akılda kolayca kalması için HAYRET kelimesiyle ifade etmekteyiz. Bu kelimedeki harflerin anlamı şudur.
Resim 26 : Günlük Bakım
(H) Harfi, havaanlamında olup, lastik havalarının sürekli düşük olması lastikkenarlarının çabuk aşınmasına, fazla olması ise lastiklerin ortakısımlarının aşınmasına sebep olur. Ayrıca fazla hava patinajı artırır.Unutmayın ki patinaj ilerlemenizi aksatan,boşa geçmiş bir zamandır.Boşa gitmiş paradır.
Resim 27 : Lastik Havaları
(A) Harfi, akaryakıtıifade eder. Yakıt deposunu boş bırakmayın. Akşam iş dönüşü doldurun.Eğer depo akşam boş bırakılırsa gece sıcaklığın düşmesi ile depoiçindeki hava, su haline geçer ve yakıta karışır. Sulu yakıt motorunçalışmasını güçleştirdiği gibi, zamanla depoyu paslandırır,enjektörlere kadar uzanan bazı arızalara sebep olur. Diğer birtavsiyemiz yakıt filtresinin alt kısmında biriken su ve tortuyumusluğunu açarak boşaltırsanız, artıkların motora ulaşmasını önemliölçüde engellersiniz.
(Y) Harfi, yağıifade eder. Her gün motoru çalıştırmadan önce, düz bir yerde yağçubuğunu çekerek yağ seviyesinin kontrolünü yapın. Motor sıcak iseyağın durulması için yağ çubuğunu çekmeden önce 15 dakika bekleyiniz.Yağ seviyesi çubuktaki en çok-en az çizgileri arasındaolmalıdır. Çubuğu temizlerken üstübü ile silmeyin. Üstübü parçacıklarıçubuk üzerinde kalır ve motor içine girer. Bu nedenle üstübü yerinetemiz bir bez kullanılmalıdır.
(R) Harfi, radyatörüifade eder. Her gün motoru çalıştırmadan önce, radyatör kapağını açaraksu seviyesinin kontrolünü yapın, eksikse kireçsiz temiz su iletamamlayın. Konulacak su miktarı üst kısımda petekleri örtecek kadarolmalıdır. Çalışma esnasında gösterge motor suyu sıcaklığının arttığınıtehlikeli noktaya gelindiğini gösteriyorsa, motoru rölantiye alın,gerekiyorsa stop edin. Ancak hemen radyatör kapağını açmayın. Çünkükaynar haldeki su fışkırır ve vücudunuzu haşlar, yaralara sebep olur,motor soğuyuncaya kadar biraz bekleyin, kapağı daha sonra açın.
(E) Harfi, elektriğiifade eder. Her gün işe çıkmadan önce aküyü kontrol edin. Akügözlerinden suyu eksik olanları saf su ile tamamlayın, konulacak saf sumiktarları, akü içindeki parçaların 1 santimetre kadar üstünüörtmelidir. Ayrıca akü kapakları üzerindeki delikler tıkanmış ise iğneve benzeri metal ile açılmalıdır. Yola çıkmadan önce farlarınızıkontrol etmeyi unutmayın.
(T) Harfi, ile diğer tedbirleranlaşılmalıdır. Yani tekerlek somunları gevşekse sıkılmalı, frenpedalları kontrol edilmelidir. Yakıt filtresinin altındaki tapayıgevşeterek mazot gelinceye kadar suyu tamamen akıtınız.
2. HAFTALIK BAKIM (50-60 Saatlik Bakım)
·Günlük bakım aynen yapılır.
·Traktör yıkanır. Yıkama esnasında marş motoru ile şarj dinamosunun ıslanmaması için naylon ile örtülür.
·Gresörlüklere gres basılır.
·Hava filtresi temizlenir. Temizlerken havanın içten dışa doğrututulmasına dikkat edilir. Aksi halde hava dıştan verilirse pisliklerfiltrenin içine itilmiş olur ve filtre tıkanır. Filtreniz yağ banyoluise yağını değiştiriniz.
·Akü suyu kontrol edilir. Asit seviyesi daima plakanın 1 cm kadar üzerinde olmalıdır. Yalnızca saf su ilave ediniz.
·Vantilatör kayış gerginliğini kontrol ediniz. Kayış 1-1,5 santimetrekadar esnemelidir. Farklı ise, ayar silotundan gerginlik ayarınıyapınız. Baş parmakla üzerine basarak gerginlik kontrolü yapınız.Debriyaj ve fren pedalındaki boşluğu kontrol ediniz. Bakım kullanmakitabında tavsiye edilen boşluk miktarına ayar cıvataları ile oynayarakgetiriniz.
Resim 28 : Vantilatör kayış kontrolü
3. AYLIK BAKIM (150-200 Saatlik Bakım)
·Önce günlük ve haftalık bakımda yapılacak işlemleri tamamlayınız.
·Motor yağını değiştiriniz.
Resim 29 : Motor yağı değişimi
Yağdeğişiminde, yağın kolay boşalması için sıcak su olması gerekir. Bununiçin en uygun zaman iş dönüşüdür. Traktör düz bir yere çekilir,karterdeki yağ tapası açılır. Kirli yağ bir kaba boşaltılır. Yağınkolay akması için motor üstündeki yağ koyma kapağı açılmalıdır. Yağtamamen aktıktan sonra karterdeki yağ boşaltma tapası yerine takılır vetraktör kullanma kitabındaki özellik ve miktardaki yağ konulur. İşlemtamamlandıktan sonra, motor bir-iki dakika çalıştırılır yağ basınçgösterge lambası sönene kadar motoru çalıştırıp stop edilir. Böyleceyağın bütün kanallara girmesi sağlanır. 10 dakika beklenir. Yağ kontrolçubuğu ile seviyesi ölçülür, eksikse tamamlanır.
· Hidrolik yağ seviyesini kontrol edin eksik ise tamamlayın.
· Vites ve diferansiyel kutusu yağ seviyesini kontrol edin, eksik ise tamamlayın.
· Ön tekerlek bilye boşluklarını, iki elinizle tekerlekleri sağa-sola oynayarak kontrol edin, boşluk varsa sıkın.
· Mazot filtresi tortu tapasını açınız, tortuyu temizleyiniz.
4. ÜÇ AYLIK BAKIM (300-400 Saatlik Bakım)
· Günlük, haftalık, aylık bakımdaki işlemleri yapınız.
Supap ayarlarını yapınız veya yetkili servisine yaptırınız.
Resim 30 : Supap ayarı
·Yakıt filtresi elemanını değiştiriniz.
·Direksiyon kutusu yağını kontrol ediniz, eksikse tamamlayınız.
·Tekerlek kapaklarına gres koyunuz.
5. ALTI AYLIK BAKIM
·Günlük, haftalık, aylık, üç aylık bakımları yapınız.
·Enjektörleri yetkili serviste kontrol ettiriniz.
6. YILLIK BAKIM (1000-1200 Saatlik Bakım)
·Günlük, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık bakımları yapınız,
·Hidrolik, vites kutusu, diferansiyel yağlarını değiştiriniz.
·Hidrolik filtresini değiştiriniz.
·Yakıt deposunu sökünüz, temizleyiniz.
·Antifrizli su varsa seviyesini kontrol ediniz eksikse antifrizli suilavesi yapınız. Kaç dereceye kadar dayanabileceğini ölçtürünüz.
·Marş motoru, şarj dinamosu, mazot pompası ve rot ayarını servisinde yaptırınız.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Ancak pahalı bir araçtır.
İyi bir bakımla traktör ömrünü uzatabileceğiniz gibi, gereksiz bazı masraflardan da kurtulabilirsiniz.
Araştırmalar iyi bir bakımın traktör satın alma bedelinin %20’si kadartasarruf sağlayacağını göstermektedir. O halde temel kurallar:
·Traktör bakım-kullanma kılavuzunu dikkatlice okuyun-öğrenin-gereklerini yerine getirin.
·Yaptığınız bakımları bakım ve servis defterine işleyin.
·Belirli bir çalışma zamanı sonunda değişmesi gerekli parçaları, zamanında ve uygun yedek parça ile değiştirin.
·Traktörünüzü gücüne uygun aletlerle çalıştırın.
Traktörünüzün bakımını alışkanlık haline getirin.
Resim 25 : Traktör bakımının gereklerini yerine getirilmelidir.
Traktörlerde Hangi Bakımlar Yapılmalıdır;
Temel kural,bakım-kullanma kılavuzunda belirtilmiş bakımlaryapılmalıdır. Her marka ve model için kılavuzlarda verilmiş talimatlarauyulmalıdır. Ancak zaman içinde kılavuzunuz kaybolmuş ise sizevereceğimiz hemen hemen her traktör için geçerli olabilecek genel bakımişlemlerini yapabilirsiniz.
Biz sizlere traktörleriniz için 6 genel bakım şekli sunuyoruz.
Bunlar :
1. Günlük Bakım (8-10 saat)
2. Haftalık Bakım (50-60 saat)
3. Aylık Bakım (150-200 saat)
4. 3 Aylık Bakım (300-400 saat)
5. 6 Aylık Bakım (600-800 saat)
6. Yıllık Bakım (1000-1200 saat)
Dikkat edilecek olursa burada Haftalık Bakım (50-60 saat)gibi ikili bir ifade kullandık. Bunun anlamı şudur. Verilen 2 zamandanhangisi önce gelmiş ise ona uyulması gerekir. Yani bir hafta içinde 60saatten fazla çalışma yapılmışsa, haftanın dolması beklenilmeden,haftalık bakım yapılmalıdır. Eğer bir hafta geçmiş olmasına rağmen,sadece 30 saat çalışılmışsa, 50-60 saatin dolması beklenmeden haftalıkbakım yapılmalıdır.
Şimdi bu bakımları ve bu bakımlarda yapılacak işleri sırası ile görelim.
1.GÜNLÜK BAKIM (8-10 çalışma saatinde bir yapılır)
Her gün işe çıkmadan önce yapılacak bakımdır. Bu bakımda yapılacak işleri akılda kolayca kalması için HAYRET kelimesiyle ifade etmekteyiz. Bu kelimedeki harflerin anlamı şudur.
Resim 26 : Günlük Bakım
(H) Harfi, havaanlamında olup, lastik havalarının sürekli düşük olması lastikkenarlarının çabuk aşınmasına, fazla olması ise lastiklerin ortakısımlarının aşınmasına sebep olur. Ayrıca fazla hava patinajı artırır.Unutmayın ki patinaj ilerlemenizi aksatan,boşa geçmiş bir zamandır.Boşa gitmiş paradır.
Resim 27 : Lastik Havaları
(A) Harfi, akaryakıtıifade eder. Yakıt deposunu boş bırakmayın. Akşam iş dönüşü doldurun.Eğer depo akşam boş bırakılırsa gece sıcaklığın düşmesi ile depoiçindeki hava, su haline geçer ve yakıta karışır. Sulu yakıt motorunçalışmasını güçleştirdiği gibi, zamanla depoyu paslandırır,enjektörlere kadar uzanan bazı arızalara sebep olur. Diğer birtavsiyemiz yakıt filtresinin alt kısmında biriken su ve tortuyumusluğunu açarak boşaltırsanız, artıkların motora ulaşmasını önemliölçüde engellersiniz.
(Y) Harfi, yağıifade eder. Her gün motoru çalıştırmadan önce, düz bir yerde yağçubuğunu çekerek yağ seviyesinin kontrolünü yapın. Motor sıcak iseyağın durulması için yağ çubuğunu çekmeden önce 15 dakika bekleyiniz.Yağ seviyesi çubuktaki en çok-en az çizgileri arasındaolmalıdır. Çubuğu temizlerken üstübü ile silmeyin. Üstübü parçacıklarıçubuk üzerinde kalır ve motor içine girer. Bu nedenle üstübü yerinetemiz bir bez kullanılmalıdır.
(R) Harfi, radyatörüifade eder. Her gün motoru çalıştırmadan önce, radyatör kapağını açaraksu seviyesinin kontrolünü yapın, eksikse kireçsiz temiz su iletamamlayın. Konulacak su miktarı üst kısımda petekleri örtecek kadarolmalıdır. Çalışma esnasında gösterge motor suyu sıcaklığının arttığınıtehlikeli noktaya gelindiğini gösteriyorsa, motoru rölantiye alın,gerekiyorsa stop edin. Ancak hemen radyatör kapağını açmayın. Çünkükaynar haldeki su fışkırır ve vücudunuzu haşlar, yaralara sebep olur,motor soğuyuncaya kadar biraz bekleyin, kapağı daha sonra açın.
(E) Harfi, elektriğiifade eder. Her gün işe çıkmadan önce aküyü kontrol edin. Akügözlerinden suyu eksik olanları saf su ile tamamlayın, konulacak saf sumiktarları, akü içindeki parçaların 1 santimetre kadar üstünüörtmelidir. Ayrıca akü kapakları üzerindeki delikler tıkanmış ise iğneve benzeri metal ile açılmalıdır. Yola çıkmadan önce farlarınızıkontrol etmeyi unutmayın.
(T) Harfi, ile diğer tedbirleranlaşılmalıdır. Yani tekerlek somunları gevşekse sıkılmalı, frenpedalları kontrol edilmelidir. Yakıt filtresinin altındaki tapayıgevşeterek mazot gelinceye kadar suyu tamamen akıtınız.
2. HAFTALIK BAKIM (50-60 Saatlik Bakım)
·Günlük bakım aynen yapılır.
·Traktör yıkanır. Yıkama esnasında marş motoru ile şarj dinamosunun ıslanmaması için naylon ile örtülür.
·Gresörlüklere gres basılır.
·Hava filtresi temizlenir. Temizlerken havanın içten dışa doğrututulmasına dikkat edilir. Aksi halde hava dıştan verilirse pisliklerfiltrenin içine itilmiş olur ve filtre tıkanır. Filtreniz yağ banyoluise yağını değiştiriniz.
·Akü suyu kontrol edilir. Asit seviyesi daima plakanın 1 cm kadar üzerinde olmalıdır. Yalnızca saf su ilave ediniz.
·Vantilatör kayış gerginliğini kontrol ediniz. Kayış 1-1,5 santimetrekadar esnemelidir. Farklı ise, ayar silotundan gerginlik ayarınıyapınız. Baş parmakla üzerine basarak gerginlik kontrolü yapınız.Debriyaj ve fren pedalındaki boşluğu kontrol ediniz. Bakım kullanmakitabında tavsiye edilen boşluk miktarına ayar cıvataları ile oynayarakgetiriniz.
Resim 28 : Vantilatör kayış kontrolü
3. AYLIK BAKIM (150-200 Saatlik Bakım)
·Önce günlük ve haftalık bakımda yapılacak işlemleri tamamlayınız.
·Motor yağını değiştiriniz.
Resim 29 : Motor yağı değişimi
Yağdeğişiminde, yağın kolay boşalması için sıcak su olması gerekir. Bununiçin en uygun zaman iş dönüşüdür. Traktör düz bir yere çekilir,karterdeki yağ tapası açılır. Kirli yağ bir kaba boşaltılır. Yağınkolay akması için motor üstündeki yağ koyma kapağı açılmalıdır. Yağtamamen aktıktan sonra karterdeki yağ boşaltma tapası yerine takılır vetraktör kullanma kitabındaki özellik ve miktardaki yağ konulur. İşlemtamamlandıktan sonra, motor bir-iki dakika çalıştırılır yağ basınçgösterge lambası sönene kadar motoru çalıştırıp stop edilir. Böyleceyağın bütün kanallara girmesi sağlanır. 10 dakika beklenir. Yağ kontrolçubuğu ile seviyesi ölçülür, eksikse tamamlanır.
· Hidrolik yağ seviyesini kontrol edin eksik ise tamamlayın.
· Vites ve diferansiyel kutusu yağ seviyesini kontrol edin, eksik ise tamamlayın.
· Ön tekerlek bilye boşluklarını, iki elinizle tekerlekleri sağa-sola oynayarak kontrol edin, boşluk varsa sıkın.
· Mazot filtresi tortu tapasını açınız, tortuyu temizleyiniz.
4. ÜÇ AYLIK BAKIM (300-400 Saatlik Bakım)
· Günlük, haftalık, aylık bakımdaki işlemleri yapınız.
Supap ayarlarını yapınız veya yetkili servisine yaptırınız.
Resim 30 : Supap ayarı
·Yakıt filtresi elemanını değiştiriniz.
·Direksiyon kutusu yağını kontrol ediniz, eksikse tamamlayınız.
·Tekerlek kapaklarına gres koyunuz.
5. ALTI AYLIK BAKIM
·Günlük, haftalık, aylık, üç aylık bakımları yapınız.
·Enjektörleri yetkili serviste kontrol ettiriniz.
6. YILLIK BAKIM (1000-1200 Saatlik Bakım)
·Günlük, haftalık, aylık, üç aylık, altı aylık bakımları yapınız,
·Hidrolik, vites kutusu, diferansiyel yağlarını değiştiriniz.
·Hidrolik filtresini değiştiriniz.
·Yakıt deposunu sökünüz, temizleyiniz.
·Antifrizli su varsa seviyesini kontrol ediniz eksikse antifrizli suilavesi yapınız. Kaç dereceye kadar dayanabileceğini ölçtürünüz.
·Marş motoru, şarj dinamosu, mazot pompası ve rot ayarını servisinde yaptırınız.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Gübre dağıtma makineleri ,Gübre dağıtma makineleri Hakkında
Bitkilertopraktan aldığı besinlerle gelişir, büyür, hasat olgunluğuna erişir.Ancak toprak sahip olduğu besin maddelerinin belirgin bir kısmını dakaybeder. Bitkinin topraktan aldığı besin maddelerinin tekrar toprağaverilmesi gübreleme ile sağlanmaktadır.
Gübre dağıtma makineleri
A-Organik gübre dağıtma makineleri
B-Suni (Mineral) gübre dağıtma makineleri
1. Çiftlik gübresi dağıtma mak.
2. Yeşil gübre dağıtma mak.
3. Şerbet dağıtma makineleri
Santrifüjlü suni gübre dağıtma makineleri
Budersimizde, gübrelemede kullandığımız, yurdumuzda imal edilen,santrifüjlü suni gübre dağıtma makinelerini tanıtacağız, bunların ayarve bakımlarını öğreteceğiz.
Resim 44 : Santrifüj gübre dağıtma makinası
Parçaları
1- Depo: Huni şeklinde olup, atılacak gübreyi taşır:
2- Karıştırıcı: Deponun alt kısmında topaklaşma veya köprü oluşturarak, akmayan gübreye akıcılık sağlar.
3- Fırlatıcı (Dağıtıcı) Kanatlar: Dağıtıcı disk üzerine yerleştirilmişkanatlar olup, gübreyi uzağa veya yakına fırlatma görevi yapar.Fırlatma uzaklığı kanatların disk üzerindeki konumlarınındeğiştirilmesi ile ayarlanır.
4- Gübre Dağıtıcı Diskler: Dişli kutusundan sağladığı dönme hareketi ile gübreyi tarlaya saçar
5- Dişli (Şanzıman) Kutusu: Traktör kuyruk milinden gelen hareketi diske iletir.
6- Sürgülü Gübre Çıkış Deliği: Atılacak gübre miktarını ayarlamaya yarar.
Makinenin traktöre bağlanması: Öncetraktördeki ayarsız alt bağlantı kolunu, sonra ayarlı kolu ve en sonolarak üst bağlantı kolunu (orta kol) bağlayın. Aleti sökerken tam aksisıra ile önce orta kol bağlantısını çıkarın.
Makinenin tarlaya götürülmesi: Traktörübir dakika kadar çalıştırın. Aleti ana hidrolik kolu ile kaldırın.Yoldaki sarsıntılardan hidrolik sistemin zarar görmemesi için emniyetkilidini takın. Gergi zincirlerini gererek, yolda oynama ve salıntıyapmasına engel olun. Aleti tarlaya boş olarak götürün, gübreyi tarladakoyun.
Tarlada gübrelemeye başlamadan önce; traktör hidrolik kumanda kolunu pozisyon kontrol konumuna getirerek yükseklik ayarı yapın.
Pozisyon kontrol konumunda, hidrolik kolu hafifçe oynattığınızda; aletyukarı kalkar, bir seviyede durur, kola tekrar hareket verirseniz,biraz daha kalkar tekrar durur, yani,çeki kontrolde olduğu gibi en üstnoktaya kadar çıkmaz.
Disklerin yerden yükseklik ayarı: Disklerin yerdenyüksekliği arttıkça, fırlatma genişliği artar, yani gübre daha geniş bir alana fırlatılır.
Fırlatma genişliği az Fırlatma genişliği fazla
Resim 45 : Disklerin yerden yükseklik ayarı
O halde disklerin yerden yüksekliği ne kadar olmalıdır? Atılan gübreninözelliğine göre 55-85 santimetre kadar olmalıdır. Ancak en doğrusualetin bakım kullanma kılavuzu veya alet üzerine yapıştırılmış biretiket varsa, bunların talimatlarına uyulmasıdır. Eğer böyle birtalimat yoksa, size şu tavsiyede bulabiliriz.
Resim 46 : Toz gübrede kullanılan rüzgar perdesi
Tozgübre kullanılıyorsa, gübrenin uçuşup başka yerlere gitmesini önlemekiçin, disk yüksekliğini yerden 55 santimetre de tutunuz, dağılmayıönlemek için rüzgar perdesi kullanınız gerekirse disk meyilini aşağıyadoğru ayarlayınız.
Resim 47 : Kristal, granüle gübrede ayar
Kristal ve granüle gübrelerde ise, disk yüksekliğini, yerden 75santimetre yukarıda olacak şekilde hidrolik kumanda kolu ile ayarlamakgerekecektir.
Dekara Atılacak Gübre Miktarı'nıayarlayabilmekiçin, 540 devir/dakika kuyruk mili dönüşünde, hangi traktör ilerlemehızında, gübre çıkış deliğinin hangi açıklıkta olacağının bilinmesilazımdır.
Bunun için; bugün her gübre atma makinesi üzerine yapıştırılarak verilen ayar tablolarından faydalanılır.
Sonraki sayfada örnek olarak verilen ayar tablosunda: Dağıtılacak gübreçeşidine göre traktör kuyruk milinin 540 devir/dakikasında, traktörilerleme hızı ve gübre çıkış deliği açıklık değerleri verilmiştir.
Kullanılan Gübre
Traktör hızı km/saat
Gübre çıkış deliği açıklık ayar konumlarında atılan gübre miktarları kg/da
3
5
7
9
11
13
16
19
4
1
10,6
37,9
74,4
100,2
126
145,5
138
Süperfosfat
6
0,66
7,2
25,3
49,6
66,8
84
96,9
91,8
Granüle
8
0,5
5,3
18,9
37,2
50,1
63
72,75
69
10
0,4
4,3
15,1
29,8
40
50,4
58,5
55,2
12
0,33
3,6
12,7
24,8
33,4
42
48,5
45,9
4
5,68
17,2
55,3
88,8
116
156,3
181,7
183
Amonyum
6
3,78
11,4
36,8
59,2
77,2
104,1
120,8
121,8
Sülfat
8
2,83
8,6
27,6
44,4
58
78,1
90,8
91,5
Kristal
10
2,27
6,9
22,1
35,5
46,4
62,6
72,7
73,1
12
1,89
5,7
18,4
29,6
38,6
52,1
60,5
60,9
NOT: Kuyruk mili n = 540 d/dak. Disk yüksekliği = 70 cm.
İş genişliği İ = 14,5 m.
Tablo’nun kullanılması:
Bunu bir örnek gübreleme ile açıklayalım. Dönüme 15 kg süperfosfat(granüle) gübresi atılmak isteniyorsa, makinenin ayar değerleri aşağıdaaçıklanan şekilde bulunur.
* Tablonun orta bölümünden 15 kg/dekar değeri veya buna en yakın değer 15,1 değeri bulunur.
*15,1 değerinin bulunduğu sütunun yukarısına çıkılarak en üst sıradagübre çıkış deliği açıklık ayar değeri “7” rakamı bulunur.
*15,1 değerinin bulunduğu hizada sola doğru gidilerek en sol da bulunansütundan da traktör ilerleme hızı 10 km/saat değeri bulunur.
Resim 48 : Fiat 55-46,65-46 tip traktörlerin traktörmetresi
Traktör el gazı oynatılarak yukarıda bir örneği verilen; Türk Fiat55-46, 65-46 tip traktörün traktörmetresinde motor devri 1970devir/dakika ya getirilir. Traktör kuyruk mili bu esnada 540devir/dakika yapmaktadır.
Resim 49 : Kullanılacak vites kademesinin bulunması
*Daha önce bulunan 10 km/saatlik ilerleme hızını traktör kuyruk mili 540devir/dakikada (motor 1970 devir/dakikada) dönerken traktörün kaçıncıvites kademesinde yapabileceği; ya traktörmetreden ya da bu örnekteolduğu gibi traktörmetre üzerinde okunamıyorsa aşağıda açıklananhesaplama yöntemiyle bulunur.
* Bulduğunuz vites kademesinde çalışmaya başlayın.
Makine içine bir miktar gübre konularak kontrol edilir. Fazla atılmışise gidiş hızı artırılır veya sürgü kapatılır, az atılmış ise hızazaltılır veya sürgü açılır.
Katlama Payı
*Gübre fırlatma uzaklığı
* Disklerin devir sayısına
* Kanatçıkların konumuna
* Disklerin yerden yüksekliğine
* Disklerin meyiline
* Gübrenin çeşidine
* Tarla yüzeyine
* Rüzgar olup-olmamasına
göre değişmektedir.
Ayrıca gübre fırlatırken alete yakın olan kısımlara çok, uzak olankısımlara az gübre fırlatılır. Halbuki istenilen husus, fırlatmauzaklığı içinde her yere eşit miktarda gübre fırlatılmasıdır. İşte bunusağlamak için katlama denilen işlem yapılır. Katlama gidişteatılan gübrenin uç kısımlarına, dönüşte biraz, uç kısımlarına tekrargübre düşecek şekilde yakından gelmekle sağlanmaktadır?
Resim 50 : Katlama
Gübrelemeesnasında arkayı kontrol ederek atılan gübre miktarında azalmaolup-olmadığı kontrol edilmelidir. Azalma varsa anlamı, depo içindekigübrenin sıkışma, topaklaşma ve benzeri sebeplerden akışını azalttığıveya kaybettiğidir. Bunu engellemek için depo içindeki gübrekarıştırılmalı ve karıştırıcının görevini yerine getirmesine yardımcıolunmalıdır.
Resim 51 : Gübrelemede rüzgar siperliği kullanımı
Eğimli arazide çalışma ve yan rüzgarlar dağılım düzgünlüğünü bozar.Rüzgarlı havalarda branda bezinden veya naylondan bir rüzgar siperikullanılabilirse de bununla makinenin iş genişliği 3-5 m’ye düşer.
Kullanma ve Bakım
Kullanma:
*Asılı tiplerde özellikle santrifüj dağıtıcılarda çalışma sırasındayükseklik değiştirilmemeli, traktörün ön seçme kolu pozisyon kontroldeolmalıdır.
* Engebeli yerlerde fazla hızlı çalışılmamalıdır.
* Katlamalar iyi yapılmalı, gerekirse işaret kullanılmalıdır.
* Ayar düzenleri sık sık kontrol edilmelidir.
* Santrifüj dağıtıcılarla rüzgarlı havalarda perde yoksa çalışılmamalıdır.
Bakım:
*Toz insanlar için olduğu kadar traktör ve makine içinde zararlıdır.Çalışmadan sonra traktör ve makine iyice temizlenmelidir.
* Aşınmış ve kırılmış parçalar değiştirilmelidir.
* Parlak olan yerlere koruyucu yağ sürülmeli ve yağlanmalıdır.
* Santrifüjlü gübre atma makinesinde dişli kutusu yağı kontrol edilip gerekirse SAE 90 numaralı yağdan katılmalıdır.
* Mafsalların temizliğine ve yağlanmasına dikkat edilmelidir.
Emniyet Kuralları
*Bazı gübre çeşitleri insan sağlığı için zararlıdır. Bunun için koruyucumaske takılması ve rüzgar yönüne dikkat edilmelidir.
* Kullanma kitabı çok dikkatlice okunmalı verilen bilgilere harfiyen uyulmalıdır.
* Kuyruk mili ve zincirler muhafazasız çalıştırılmamalıdır.
* Arıza veya herhangi bir sebeple durmada kuyruk mili derhal durdurulmalıdır.
* Destek tekeri ile ön aksa inen yük sınırlandırılmalıdır.
İyi Bir Mineral Gübre Dağıtıcıda Aranacak Özellikler
* Bütün gübre çeşitlerini (Toz, Kristal, Granül) dağıtabilmeli,
* Gübrenin özelliğine göre hassas olmalı,
* Üst kısmında bir tel ızgara bulunmalı (topaklanmış gübreler böylece ufalanır),
* Mafsallı şaftı emniyet kavramalı veya kesme pimli olmalı,
* Gübre dozu ayar skalası makinenin üzerine yapıştırılmış veya perçinlenmiş olmalı,
* Gübre sandığında, gübre köprü yapmamalı, bir karıştırıcısı olmalı,
* Rüzgara karşı da gübre dağıtabilecek durumda olmalı,
* Tarlanın düz ve engebeli oluşu dağıtmasına etki etmemeli,
* Gübre dozu ayarı basit ve emniyetli olmalı,
*Küçük miktardan (50 Kg/ha) büyük miktarlara kadar (1200 Kg/ha) gübreyitoprak şartları ve arazi türüne (iniş, bayır, donmuş toprak) bağlıkalmaksızın dağıtabilmeli,
* Bütün iş genişliği boyunca eşit gübre dağıtabilmeli,
* Deposu yeteri derecede büyük olmalı ve çok kısa zamanda doldurulabilmeli,
* Gübrenin yıpratıcı etkisine karşı sağlam olmalı,
* Temizlenmesi kolay olmalıdır.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Gübre dağıtma makineleri
A-Organik gübre dağıtma makineleri
B-Suni (Mineral) gübre dağıtma makineleri
1. Çiftlik gübresi dağıtma mak.
2. Yeşil gübre dağıtma mak.
3. Şerbet dağıtma makineleri
Santrifüjlü suni gübre dağıtma makineleri
Budersimizde, gübrelemede kullandığımız, yurdumuzda imal edilen,santrifüjlü suni gübre dağıtma makinelerini tanıtacağız, bunların ayarve bakımlarını öğreteceğiz.
Resim 44 : Santrifüj gübre dağıtma makinası
Parçaları
1- Depo: Huni şeklinde olup, atılacak gübreyi taşır:
2- Karıştırıcı: Deponun alt kısmında topaklaşma veya köprü oluşturarak, akmayan gübreye akıcılık sağlar.
3- Fırlatıcı (Dağıtıcı) Kanatlar: Dağıtıcı disk üzerine yerleştirilmişkanatlar olup, gübreyi uzağa veya yakına fırlatma görevi yapar.Fırlatma uzaklığı kanatların disk üzerindeki konumlarınındeğiştirilmesi ile ayarlanır.
4- Gübre Dağıtıcı Diskler: Dişli kutusundan sağladığı dönme hareketi ile gübreyi tarlaya saçar
5- Dişli (Şanzıman) Kutusu: Traktör kuyruk milinden gelen hareketi diske iletir.
6- Sürgülü Gübre Çıkış Deliği: Atılacak gübre miktarını ayarlamaya yarar.
Makinenin traktöre bağlanması: Öncetraktördeki ayarsız alt bağlantı kolunu, sonra ayarlı kolu ve en sonolarak üst bağlantı kolunu (orta kol) bağlayın. Aleti sökerken tam aksisıra ile önce orta kol bağlantısını çıkarın.
Makinenin tarlaya götürülmesi: Traktörübir dakika kadar çalıştırın. Aleti ana hidrolik kolu ile kaldırın.Yoldaki sarsıntılardan hidrolik sistemin zarar görmemesi için emniyetkilidini takın. Gergi zincirlerini gererek, yolda oynama ve salıntıyapmasına engel olun. Aleti tarlaya boş olarak götürün, gübreyi tarladakoyun.
Tarlada gübrelemeye başlamadan önce; traktör hidrolik kumanda kolunu pozisyon kontrol konumuna getirerek yükseklik ayarı yapın.
Pozisyon kontrol konumunda, hidrolik kolu hafifçe oynattığınızda; aletyukarı kalkar, bir seviyede durur, kola tekrar hareket verirseniz,biraz daha kalkar tekrar durur, yani,çeki kontrolde olduğu gibi en üstnoktaya kadar çıkmaz.
Disklerin yerden yükseklik ayarı: Disklerin yerdenyüksekliği arttıkça, fırlatma genişliği artar, yani gübre daha geniş bir alana fırlatılır.
Fırlatma genişliği az Fırlatma genişliği fazla
Resim 45 : Disklerin yerden yükseklik ayarı
O halde disklerin yerden yüksekliği ne kadar olmalıdır? Atılan gübreninözelliğine göre 55-85 santimetre kadar olmalıdır. Ancak en doğrusualetin bakım kullanma kılavuzu veya alet üzerine yapıştırılmış biretiket varsa, bunların talimatlarına uyulmasıdır. Eğer böyle birtalimat yoksa, size şu tavsiyede bulabiliriz.
Resim 46 : Toz gübrede kullanılan rüzgar perdesi
Tozgübre kullanılıyorsa, gübrenin uçuşup başka yerlere gitmesini önlemekiçin, disk yüksekliğini yerden 55 santimetre de tutunuz, dağılmayıönlemek için rüzgar perdesi kullanınız gerekirse disk meyilini aşağıyadoğru ayarlayınız.
Resim 47 : Kristal, granüle gübrede ayar
Kristal ve granüle gübrelerde ise, disk yüksekliğini, yerden 75santimetre yukarıda olacak şekilde hidrolik kumanda kolu ile ayarlamakgerekecektir.
Dekara Atılacak Gübre Miktarı'nıayarlayabilmekiçin, 540 devir/dakika kuyruk mili dönüşünde, hangi traktör ilerlemehızında, gübre çıkış deliğinin hangi açıklıkta olacağının bilinmesilazımdır.
Bunun için; bugün her gübre atma makinesi üzerine yapıştırılarak verilen ayar tablolarından faydalanılır.
Sonraki sayfada örnek olarak verilen ayar tablosunda: Dağıtılacak gübreçeşidine göre traktör kuyruk milinin 540 devir/dakikasında, traktörilerleme hızı ve gübre çıkış deliği açıklık değerleri verilmiştir.
Kullanılan Gübre
Traktör hızı km/saat
Gübre çıkış deliği açıklık ayar konumlarında atılan gübre miktarları kg/da
3
5
7
9
11
13
16
19
4
1
10,6
37,9
74,4
100,2
126
145,5
138
Süperfosfat
6
0,66
7,2
25,3
49,6
66,8
84
96,9
91,8
Granüle
8
0,5
5,3
18,9
37,2
50,1
63
72,75
69
10
0,4
4,3
15,1
29,8
40
50,4
58,5
55,2
12
0,33
3,6
12,7
24,8
33,4
42
48,5
45,9
4
5,68
17,2
55,3
88,8
116
156,3
181,7
183
Amonyum
6
3,78
11,4
36,8
59,2
77,2
104,1
120,8
121,8
Sülfat
8
2,83
8,6
27,6
44,4
58
78,1
90,8
91,5
Kristal
10
2,27
6,9
22,1
35,5
46,4
62,6
72,7
73,1
12
1,89
5,7
18,4
29,6
38,6
52,1
60,5
60,9
NOT: Kuyruk mili n = 540 d/dak. Disk yüksekliği = 70 cm.
İş genişliği İ = 14,5 m.
Tablo’nun kullanılması:
Bunu bir örnek gübreleme ile açıklayalım. Dönüme 15 kg süperfosfat(granüle) gübresi atılmak isteniyorsa, makinenin ayar değerleri aşağıdaaçıklanan şekilde bulunur.
* Tablonun orta bölümünden 15 kg/dekar değeri veya buna en yakın değer 15,1 değeri bulunur.
*15,1 değerinin bulunduğu sütunun yukarısına çıkılarak en üst sıradagübre çıkış deliği açıklık ayar değeri “7” rakamı bulunur.
*15,1 değerinin bulunduğu hizada sola doğru gidilerek en sol da bulunansütundan da traktör ilerleme hızı 10 km/saat değeri bulunur.
Resim 48 : Fiat 55-46,65-46 tip traktörlerin traktörmetresi
Traktör el gazı oynatılarak yukarıda bir örneği verilen; Türk Fiat55-46, 65-46 tip traktörün traktörmetresinde motor devri 1970devir/dakika ya getirilir. Traktör kuyruk mili bu esnada 540devir/dakika yapmaktadır.
Resim 49 : Kullanılacak vites kademesinin bulunması
*Daha önce bulunan 10 km/saatlik ilerleme hızını traktör kuyruk mili 540devir/dakikada (motor 1970 devir/dakikada) dönerken traktörün kaçıncıvites kademesinde yapabileceği; ya traktörmetreden ya da bu örnekteolduğu gibi traktörmetre üzerinde okunamıyorsa aşağıda açıklananhesaplama yöntemiyle bulunur.
* Bulduğunuz vites kademesinde çalışmaya başlayın.
Makine içine bir miktar gübre konularak kontrol edilir. Fazla atılmışise gidiş hızı artırılır veya sürgü kapatılır, az atılmış ise hızazaltılır veya sürgü açılır.
Katlama Payı
*Gübre fırlatma uzaklığı
* Disklerin devir sayısına
* Kanatçıkların konumuna
* Disklerin yerden yüksekliğine
* Disklerin meyiline
* Gübrenin çeşidine
* Tarla yüzeyine
* Rüzgar olup-olmamasına
göre değişmektedir.
Ayrıca gübre fırlatırken alete yakın olan kısımlara çok, uzak olankısımlara az gübre fırlatılır. Halbuki istenilen husus, fırlatmauzaklığı içinde her yere eşit miktarda gübre fırlatılmasıdır. İşte bunusağlamak için katlama denilen işlem yapılır. Katlama gidişteatılan gübrenin uç kısımlarına, dönüşte biraz, uç kısımlarına tekrargübre düşecek şekilde yakından gelmekle sağlanmaktadır?
Resim 50 : Katlama
Gübrelemeesnasında arkayı kontrol ederek atılan gübre miktarında azalmaolup-olmadığı kontrol edilmelidir. Azalma varsa anlamı, depo içindekigübrenin sıkışma, topaklaşma ve benzeri sebeplerden akışını azalttığıveya kaybettiğidir. Bunu engellemek için depo içindeki gübrekarıştırılmalı ve karıştırıcının görevini yerine getirmesine yardımcıolunmalıdır.
Resim 51 : Gübrelemede rüzgar siperliği kullanımı
Eğimli arazide çalışma ve yan rüzgarlar dağılım düzgünlüğünü bozar.Rüzgarlı havalarda branda bezinden veya naylondan bir rüzgar siperikullanılabilirse de bununla makinenin iş genişliği 3-5 m’ye düşer.
Kullanma ve Bakım
Kullanma:
*Asılı tiplerde özellikle santrifüj dağıtıcılarda çalışma sırasındayükseklik değiştirilmemeli, traktörün ön seçme kolu pozisyon kontroldeolmalıdır.
* Engebeli yerlerde fazla hızlı çalışılmamalıdır.
* Katlamalar iyi yapılmalı, gerekirse işaret kullanılmalıdır.
* Ayar düzenleri sık sık kontrol edilmelidir.
* Santrifüj dağıtıcılarla rüzgarlı havalarda perde yoksa çalışılmamalıdır.
Bakım:
*Toz insanlar için olduğu kadar traktör ve makine içinde zararlıdır.Çalışmadan sonra traktör ve makine iyice temizlenmelidir.
* Aşınmış ve kırılmış parçalar değiştirilmelidir.
* Parlak olan yerlere koruyucu yağ sürülmeli ve yağlanmalıdır.
* Santrifüjlü gübre atma makinesinde dişli kutusu yağı kontrol edilip gerekirse SAE 90 numaralı yağdan katılmalıdır.
* Mafsalların temizliğine ve yağlanmasına dikkat edilmelidir.
Emniyet Kuralları
*Bazı gübre çeşitleri insan sağlığı için zararlıdır. Bunun için koruyucumaske takılması ve rüzgar yönüne dikkat edilmelidir.
* Kullanma kitabı çok dikkatlice okunmalı verilen bilgilere harfiyen uyulmalıdır.
* Kuyruk mili ve zincirler muhafazasız çalıştırılmamalıdır.
* Arıza veya herhangi bir sebeple durmada kuyruk mili derhal durdurulmalıdır.
* Destek tekeri ile ön aksa inen yük sınırlandırılmalıdır.
İyi Bir Mineral Gübre Dağıtıcıda Aranacak Özellikler
* Bütün gübre çeşitlerini (Toz, Kristal, Granül) dağıtabilmeli,
* Gübrenin özelliğine göre hassas olmalı,
* Üst kısmında bir tel ızgara bulunmalı (topaklanmış gübreler böylece ufalanır),
* Mafsallı şaftı emniyet kavramalı veya kesme pimli olmalı,
* Gübre dozu ayar skalası makinenin üzerine yapıştırılmış veya perçinlenmiş olmalı,
* Gübre sandığında, gübre köprü yapmamalı, bir karıştırıcısı olmalı,
* Rüzgara karşı da gübre dağıtabilecek durumda olmalı,
* Tarlanın düz ve engebeli oluşu dağıtmasına etki etmemeli,
* Gübre dozu ayarı basit ve emniyetli olmalı,
*Küçük miktardan (50 Kg/ha) büyük miktarlara kadar (1200 Kg/ha) gübreyitoprak şartları ve arazi türüne (iniş, bayır, donmuş toprak) bağlıkalmaksızın dağıtabilmeli,
* Bütün iş genişliği boyunca eşit gübre dağıtabilmeli,
* Deposu yeteri derecede büyük olmalı ve çok kısa zamanda doldurulabilmeli,
* Gübrenin yıpratıcı etkisine karşı sağlam olmalı,
* Temizlenmesi kolay olmalıdır.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Trak Hidroliği,Trak Hidroliği Hakkında
Traktörlerdehidrolik düzen vasıtasıyla alet ve makinelerin, traktöre bağlanması,taşınması, tarla şartlarında çalıştırılması ve ayarlarıkolaylaştırılmıştır. Örnek vermek gerekirse; hidrolik sistemvasıtasıyla alet ve makinelerin, katlanması, açılması, döndürülmesi,römorkların sağa-sola ve geriye kaldırılıp boşaltılması sağlanmıştır.
Traktörlerde ana hidrolik sistem arkada yer almakta olup, bazıtraktörlerde ön tarafta ayrı bir hidrolik sistem vardır.
HİDROLİK SİSTEM PARÇALARI
1. YAĞ DEPOSU VE POMPA:
Hidrolik sistemde hareketi sağlayan ana madde hidrolik yağıdır.Hidrolik sistem için kullanılan yağ, vites kutusu veya diferansiyeldebulunan yağlama yağından sağlanır. Yağı buradan alıp ilgili yerlerebasınçlı olarak ileten bir pompa mevcuttur.
2. HİDROLİK KUMANDA MERKEZİ VE KOLLARI:
Pompa vasıtasıyla, belli bir basınçla hareket verilen yağ, hareketkumanda merkezine gelir. Basınçlı yağ, burada yapılacak işe göreayarlanan kollar vasıtasıyla hidrolik silindire gönderilir.
Hidrolik kumanda merkezine etki eden 4 adet kol vardır:
· İndirme-kaldırma kolu,
· Ön seçme kolu,
· Yavaşlatma kolu,
· Taşıma (kilidi) kolu
· İndirme-Kaldırma Kolu:Bu kol vasıtasıyla traktörün arkasında veya önünde, hidrolik kollarabağlanmış olan alet ve makinenin indirilip kaldırılması sağlanır.
Ön seçme kolu “ÇEKİ KONTROL’’ durumunda iken, indirme-kaldırma kolu enaşağıya alındığında alet ve makineler “YÜZÜCÜ POZİSYON’’ durumunagelir. Yüzücü pozisyon durumunda alet ve makineler kendi ağırlıklarıile toprağa batarlar ve çalışırlar. Tırmık, çayır biçme makinesi,mibzer gibi aletlerle bu durumda çalışılır.
·Ön Seçme Kolu: Hidrolik kumanda merkezine etki eden ikinci koldur. Ön seçme kolunun iki pozisyonu vardır.
a) “Çeki kontrol’’ durumu,
b) “Pozisyon kontrol’’ durumu,
a) Çeki kontrol durumu: Genellikle ön seçme kolunun yukarıda olduğu pozisyondur. Her traktörün bakım ve el kitabında
Fiat Massey Ferguson
Resim 21 : Çeki kontrol konumunda ön seçme kolunun durumu
bukonular belirtilir. Ancak bakım ve el kitabı yoksa ve traktörüzerindeki yazılar silinmişse aşağıdaki işlemi yaparak kolun hangikonumda olduğu bulunur.
- Önce traktör çalıştırılır ve vites boşa alınır.
- Hidrolik sistemin bağlantı kollarına, kolayca takılabilecek bir alet bağlanır.
- Traktöre biraz gaz verilerek devri yükseltilir.
- Hidrolik indirme-kaldırma kolu yukarıya doğru kaldırılarak belli birseviyede tutulur. Bu durumda alet ve makine tamamen yukarıya kalkarsaön seçme kolu “ÇEKİ KONTROL’’ durumundadır. Eğer alet ve makine tamkalkmaz, belli bir seviyeye kadar kalkarsa “POZİSYON KONTROL’’durumundadır. Yapılacak işe göre ön seçme kolunun durumu değiştirilir.Pulluk, diskaro, kültüvatör ve dipkazanla çalışırken ön seçme kolu“ÇEKİ KONTROL’’ durumunda olmalıdır.
b) Pozisyon kontrol durumu; hidrolik bağlantı kollarına bağlı olan aletve makineyi belli bir yükseklikte tutarak, toprak üstünde çalışmasınısağlar. İlaçlama makineleri, balya makinesi, santrifüj gübre dağıtmamakinesi gibi makinelerle çalışırken ön seçme kolu pozisyon kontroldurumunda olmalıdır.
Pozisyon kontrol durumunda pullukla sürüm yapıldığı takdirde pulluk toprağa batmaz.
Resim 22 : Pozisyon kontrol konumunda ön seçme kolunun durumu
Reaksiyon (karışım) kontrol durumu; Bu durum modern traktörlerdemevcuttur. Tarlanın engebeli durumlarında ve toprak altının yer yersert veya yumuşak olduğu durumda, eşit derinlikte ve düzgün bir sürümyapılamaz. Asılı tip toprak işleme alet ve makinelerinden (pulluk gibi)gelen darbeler (impuls) üst veya alt bağlantı koluna, oradan hidrolikdüzene iletilir ve pulluk otomatik olarak yukarı kalkar, engel geçincetekrar eski derinliğine ulaşır. Alet ve makine çeki ve pozisyon kontroldurumlarının, her ikisinin etkisiyle çalışır. Bu nedenle bu iki durumunkarışımıdır.
·Yavaşlatma Kolu:İndirme-kaldırma kolu ile kaldırılmış olan alet ve makineyi indirirkenkol yavaş duruma alınır. Böylece alet ve makinenin yere sert inerekhasar görmesi önlenmiş olur.
·Taşıma (Kilidi) Kolu:Traktöre bağlı olan alet ve makinelerle, işe gidiş ve dönüşlerde aletve makine hidrolik düzenle yukarı kaldırılmış durumdadır. Alet vemakine yukarıda olduğu için hidrolik silindire devamlı bir yük bindirirve basınç yapar. Bu nedenle de hidrolik silindirine zarar verir.Hidrolik silindir üzerindeki bu basıncı kaldırmak için “Taşıma Kilidi’’mevcuttur. İşe gidiş ve dönüşlerde bu kilit kullanılarak kilit kolukilitlenir. Tarla çalışmalarında ise kilit muhakkak açılmalıdır. Bukilit mekanik veya hidrolik olabilir.
HİDROLİK KALDIRMA MİLİ VE KOLU
Hidrolik kumanda merkezineetki edilmek suretiyle hidrolik silindirine basınçlı yağ gelir vehidrolik pistonuna hareket verir. Piston kolu kaldırma kolunu iter,kaldırma kolu ise kaldırma milini döndürür. Kaldırma mili uzun koluyukarı kaldırır. Uzun kol ise alet veya makinenin bağlandığı sağ-solaskı kollarını yukarıya kaldırır. Kaldırma mili, hidrolik piston vesilindiri kapalı kısım içindedir, dışarıdan görülmezler. Hidrolik askıkolları ise traktörün dışından görülür.
HİDROLİK ASKI KOLLARI
Tarım alet ve makineleri traktöre üç noktadan askılı olarak bağlanırlar ve bu şekilde taşınırlar.
Resim 23 : Üç nokta askı sistemi
Üç nokta askı sisteminin parçaları şu şekildedir.
1) Üst bağlantı kolu
2) Sol askı kolu
3) Gergi zincirleri
4) Alt bağlantı kolları
5) Sağ askı kolu
A ve B askı kolları bağlantı delikleri.
Üst Bağlantı Kolu: Uzatılıpkısaltılmak suretiyle, bağlanan alet veya makinenin ön-arka paralellikayarının yapılmasını sağlar. Üst bağlantı kolunun gerek alet vemakineyi, gerekse traktöre bağlanan tarafındaki deliklerin içindebulunan yuvarlak muylularla bu muylulara takılan miller arasında boşlukolmamalıdır.
Askı Kolları: Kaldırma kolları ile altbağlantı kollarını birleştiren parçalardır. Bazı eski modeltraktörlerde sadece sağ askı kolu ayarlıdır. Yeni model traktörlerdeise her iki askı kolu da üzerinde bulunan ayar kolları ile uzatılıpkısaltılabilir. Bu kollarla traktöre bağlanan alet ve makinenin sağ-solparalellik ayarı yapılır.
Resim 24 : Sağ sol paralellik ayarı
Alt Bağlantı Kolları: Üç nokta askı sisteminde makinenin bağlantı millerinin takıldığı iki koldur.
Gergi Zincirleri:Alet ve makine taşınırken, sallanmasını ve arka lastiklere sürtünüpzarar vermesini önler. Tarlada çalışma şartlarında gergi zincirlerigevşetilir. Ancak tekerleklere dört parmak kalıncaya kadar gevşetmeyapılır.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Traktörlerde ana hidrolik sistem arkada yer almakta olup, bazıtraktörlerde ön tarafta ayrı bir hidrolik sistem vardır.
HİDROLİK SİSTEM PARÇALARI
1. YAĞ DEPOSU VE POMPA:
Hidrolik sistemde hareketi sağlayan ana madde hidrolik yağıdır.Hidrolik sistem için kullanılan yağ, vites kutusu veya diferansiyeldebulunan yağlama yağından sağlanır. Yağı buradan alıp ilgili yerlerebasınçlı olarak ileten bir pompa mevcuttur.
2. HİDROLİK KUMANDA MERKEZİ VE KOLLARI:
Pompa vasıtasıyla, belli bir basınçla hareket verilen yağ, hareketkumanda merkezine gelir. Basınçlı yağ, burada yapılacak işe göreayarlanan kollar vasıtasıyla hidrolik silindire gönderilir.
Hidrolik kumanda merkezine etki eden 4 adet kol vardır:
· İndirme-kaldırma kolu,
· Ön seçme kolu,
· Yavaşlatma kolu,
· Taşıma (kilidi) kolu
· İndirme-Kaldırma Kolu:Bu kol vasıtasıyla traktörün arkasında veya önünde, hidrolik kollarabağlanmış olan alet ve makinenin indirilip kaldırılması sağlanır.
Ön seçme kolu “ÇEKİ KONTROL’’ durumunda iken, indirme-kaldırma kolu enaşağıya alındığında alet ve makineler “YÜZÜCÜ POZİSYON’’ durumunagelir. Yüzücü pozisyon durumunda alet ve makineler kendi ağırlıklarıile toprağa batarlar ve çalışırlar. Tırmık, çayır biçme makinesi,mibzer gibi aletlerle bu durumda çalışılır.
·Ön Seçme Kolu: Hidrolik kumanda merkezine etki eden ikinci koldur. Ön seçme kolunun iki pozisyonu vardır.
a) “Çeki kontrol’’ durumu,
b) “Pozisyon kontrol’’ durumu,
a) Çeki kontrol durumu: Genellikle ön seçme kolunun yukarıda olduğu pozisyondur. Her traktörün bakım ve el kitabında
Fiat Massey Ferguson
Resim 21 : Çeki kontrol konumunda ön seçme kolunun durumu
bukonular belirtilir. Ancak bakım ve el kitabı yoksa ve traktörüzerindeki yazılar silinmişse aşağıdaki işlemi yaparak kolun hangikonumda olduğu bulunur.
- Önce traktör çalıştırılır ve vites boşa alınır.
- Hidrolik sistemin bağlantı kollarına, kolayca takılabilecek bir alet bağlanır.
- Traktöre biraz gaz verilerek devri yükseltilir.
- Hidrolik indirme-kaldırma kolu yukarıya doğru kaldırılarak belli birseviyede tutulur. Bu durumda alet ve makine tamamen yukarıya kalkarsaön seçme kolu “ÇEKİ KONTROL’’ durumundadır. Eğer alet ve makine tamkalkmaz, belli bir seviyeye kadar kalkarsa “POZİSYON KONTROL’’durumundadır. Yapılacak işe göre ön seçme kolunun durumu değiştirilir.Pulluk, diskaro, kültüvatör ve dipkazanla çalışırken ön seçme kolu“ÇEKİ KONTROL’’ durumunda olmalıdır.
b) Pozisyon kontrol durumu; hidrolik bağlantı kollarına bağlı olan aletve makineyi belli bir yükseklikte tutarak, toprak üstünde çalışmasınısağlar. İlaçlama makineleri, balya makinesi, santrifüj gübre dağıtmamakinesi gibi makinelerle çalışırken ön seçme kolu pozisyon kontroldurumunda olmalıdır.
Pozisyon kontrol durumunda pullukla sürüm yapıldığı takdirde pulluk toprağa batmaz.
Resim 22 : Pozisyon kontrol konumunda ön seçme kolunun durumu
Reaksiyon (karışım) kontrol durumu; Bu durum modern traktörlerdemevcuttur. Tarlanın engebeli durumlarında ve toprak altının yer yersert veya yumuşak olduğu durumda, eşit derinlikte ve düzgün bir sürümyapılamaz. Asılı tip toprak işleme alet ve makinelerinden (pulluk gibi)gelen darbeler (impuls) üst veya alt bağlantı koluna, oradan hidrolikdüzene iletilir ve pulluk otomatik olarak yukarı kalkar, engel geçincetekrar eski derinliğine ulaşır. Alet ve makine çeki ve pozisyon kontroldurumlarının, her ikisinin etkisiyle çalışır. Bu nedenle bu iki durumunkarışımıdır.
·Yavaşlatma Kolu:İndirme-kaldırma kolu ile kaldırılmış olan alet ve makineyi indirirkenkol yavaş duruma alınır. Böylece alet ve makinenin yere sert inerekhasar görmesi önlenmiş olur.
·Taşıma (Kilidi) Kolu:Traktöre bağlı olan alet ve makinelerle, işe gidiş ve dönüşlerde aletve makine hidrolik düzenle yukarı kaldırılmış durumdadır. Alet vemakine yukarıda olduğu için hidrolik silindire devamlı bir yük bindirirve basınç yapar. Bu nedenle de hidrolik silindirine zarar verir.Hidrolik silindir üzerindeki bu basıncı kaldırmak için “Taşıma Kilidi’’mevcuttur. İşe gidiş ve dönüşlerde bu kilit kullanılarak kilit kolukilitlenir. Tarla çalışmalarında ise kilit muhakkak açılmalıdır. Bukilit mekanik veya hidrolik olabilir.
HİDROLİK KALDIRMA MİLİ VE KOLU
Hidrolik kumanda merkezineetki edilmek suretiyle hidrolik silindirine basınçlı yağ gelir vehidrolik pistonuna hareket verir. Piston kolu kaldırma kolunu iter,kaldırma kolu ise kaldırma milini döndürür. Kaldırma mili uzun koluyukarı kaldırır. Uzun kol ise alet veya makinenin bağlandığı sağ-solaskı kollarını yukarıya kaldırır. Kaldırma mili, hidrolik piston vesilindiri kapalı kısım içindedir, dışarıdan görülmezler. Hidrolik askıkolları ise traktörün dışından görülür.
HİDROLİK ASKI KOLLARI
Tarım alet ve makineleri traktöre üç noktadan askılı olarak bağlanırlar ve bu şekilde taşınırlar.
Resim 23 : Üç nokta askı sistemi
Üç nokta askı sisteminin parçaları şu şekildedir.
1) Üst bağlantı kolu
2) Sol askı kolu
3) Gergi zincirleri
4) Alt bağlantı kolları
5) Sağ askı kolu
A ve B askı kolları bağlantı delikleri.
Üst Bağlantı Kolu: Uzatılıpkısaltılmak suretiyle, bağlanan alet veya makinenin ön-arka paralellikayarının yapılmasını sağlar. Üst bağlantı kolunun gerek alet vemakineyi, gerekse traktöre bağlanan tarafındaki deliklerin içindebulunan yuvarlak muylularla bu muylulara takılan miller arasında boşlukolmamalıdır.
Askı Kolları: Kaldırma kolları ile altbağlantı kollarını birleştiren parçalardır. Bazı eski modeltraktörlerde sadece sağ askı kolu ayarlıdır. Yeni model traktörlerdeise her iki askı kolu da üzerinde bulunan ayar kolları ile uzatılıpkısaltılabilir. Bu kollarla traktöre bağlanan alet ve makinenin sağ-solparalellik ayarı yapılır.
Resim 24 : Sağ sol paralellik ayarı
Alt Bağlantı Kolları: Üç nokta askı sisteminde makinenin bağlantı millerinin takıldığı iki koldur.
Gergi Zincirleri:Alet ve makine taşınırken, sallanmasını ve arka lastiklere sürtünüpzarar vermesini önler. Tarlada çalışma şartlarında gergi zincirlerigevşetilir. Ancak tekerleklere dört parmak kalıncaya kadar gevşetmeyapılır.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Traktörler,Traktörler Hakkında
Traktörlerdentam anlamıyla yararlanabilmenin ilk şartı onu bütün özellikleriyletanımaktır. Bu işlem traktöre ait bakım kullanma kitaplarını öğrenmekve kitapta verilen talimatı yerine getirmekle mümkün olabilmektedir.
Traktörü meydana getiren ana yapı elemanlarını belirleyerek, traktörü tanımaya çalışalım.
Traktörün Ana Yapı Elemanları
· Motor
· Kavrama (Debriyaj)
· Aktarma Organları
· İlerleme ve Dümenleme Organları
· Elektrik Donanımı
· Fren Donanımı
MOTOR
Güç kaynağıdır.Tekerleklere, kuyruk miline iletilen güç motorda üretilir. Günümüztraktörlerinde genellikle dört zamanlı dizel motorlarıkullanılmaktadır. Motor silindiri içine sadece hava emilir. Bu havasıkıştırılır. Sıkıştırılan hava üzerine, zerreler halinde yüksekbasınçla motorin püskürtülerek yanma sağlanır. Bu yanma sonucupistonlar aşağı itilerek, motorun harekete geçmesi sağlanır.
Resim 15 : Motor
KAVRAMA
Görevi; motorun çalışmasısonucu oluşan hareketi vites kutusu ve diferansiyel üzerindentekerleklere aktarmak ve bu hareketi ayırmaktır.
Traktörlerde bugün en çok kullanılan kavrama tipi diskli kavramadır. Sürtünmeli veya balatalı kavrama da denir.
Sürücünün oturma konumuna göre sol ayağı ile kumanda ettiği pedal,kavrama pedalıdır. Bu pedala basılınca, motordaki hareket viteskutusuna ve hareket alan diferansiyel, tekerlekler gibi yerlereiletilmediğinden motor çalışmasına rağmen traktör ilerleyemez. Kısacasıkavrama, traktörün durmasında veya ilerlemesinde sigorta görevi yapar.
Kavrama pedalını kullanırken önemli sayılan şu hususlara dikkat edilmelidir.
Resim 16 : Motor, kavrama, diferansiyel, kuyruk mili
* Kavrama pedalına sadece kalkma, durma ve vites değiştirme esnasındabasılmalıdır. Bunun dışındaki hallerde ayak pedal üzerindetutulmamalıdır.
* Basılı haldeki kavrama pedalından ayak yavaş yavaş çekilmelidir. Aniçekmeler sarsıntılı kalkışa, hatta traktörün şaha kalkmasına sebepolur.
* İnişçıkışlarda; önce traktörü uygun vitese takınız o şekilde ilerleyiniz.İniş ve çıkış esnasında vites değiştirmeyiniz.
VİTES KUTUSU
Traktör hızını ayarlayarak, en fazla verimi elde etmek amacıyladüzenlenmiş dişliler grubudur. Traktörün verimi hangi arazi koşulundahangi vitesin kullanılacağını bilmekle artırılır.
Unutulmaması gereken traktör veriminin gaz pedalına basmaklaartırılamayacağıdır. Toprak işleme ve benzeri ağır işlerde düşükvitesleri, taşıma ve benzeri işlerde yüksek hız vitesi kullanılmalıdır.Yaygın olarak mekanik vites kutuları kullanılmakta olup, bunlarda basittip ve senkromeçli tipte olurlar.
DİFERANSİYEL
Resim 17 : Diferansiyel
Motordan ve vites kutusundan gelen hareketin yönünü 90 derecedeğiştirerek tekerleklere iletir. Ayrıca dönüşlerde, dönüş yönüne göredışta kalan tekerlek daha fazla hareket edecektir. Yani dönüşlerde içtekalan tekerlek az, dışta kalan tekerlek daha fazla dönecektir. Bunusağlamak ta diferansiyelin görevidir.
Zor çalışma şartlarında, her iki arka tekerlekten biri patinajyapıyorsa, her iki tekerleğin birbirine kilitlenerek bu zor durumunaşılması kolaylaştırılır. Bunu sağlamak üzere traktörlerde diferansiyelkilidi bulunur. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; bu kilit takılıhalde iken traktör sağa-sola döndürülmeye çalışılmamalıdır. Zorlanırsadişliler zarar görür. Diferansiyel kilidi sadece patinaj nedeniyletraktör ilerleyemez durumda iken bu durumun aşılması için kullanılmalıve sonra hemen çözülmelidir. Bazı traktörlerde patinaj koşullarıortadan kalktığında bu çözülme otomatik olarak kendiliğinden olur.
TEKERLEKLER
Standart tip tarlatraktörlerinde ilerleme hareketi sadece arka tekerleklerden verilir. Öntekerlekler yalnızca dümenleme görevi görürler. Ancak bazı traktörlerdeön tekerlekler de ilerleme hareketi verebilir. Bu halde bu dörttekerleğin birlikte hareketi ile traktör çeki gücü daha da artırılmışve zor çalışma şartlarında patinaj ve benzeri durumlar azaltılmış olur.Ancak bu tür traktörlerin satın alma bedelleri daha yüksektir.
Lastik havaları her gün kontrol edilmelidir. Havası fazla lastiklerorta, havası az lastikler kenarlardan daha çabuk aşınırlar, daha çabukyıpranırlar. Lastikler ısınmış halde şişirilmemelidir.
ELEKTRİK DONANIMI
Motoru çalıştıran, aküyübesleyen, göstergeleri harekete geçiren, aydınlatma ve sinyalleriçalıştıran parçalara topluca elektrik donanımı adını vermekteyiz.
Elektrik donanımında oluşacak bir kısa devre yangın tehlikesidir.Aydınlatma ve sinyallerde oluşacak arızalar kaza sebebidir.Göstergelerin hatalı çalışması arıza sebebidir ve bunların tamamıcebimizden çok sayıda paranın çıkması demektir. Kontrollerinizi bakımve kullanma kılavuzlarındaki talimatlara göre zamanında yapınız veyayaptırınız.
FREN DONANIMI
Frenler hayatımızı güvencealtına alan donanımlardır. Durma veya yavaşlama isteğimize hizmet eder.Traktörlerde otomobillerden farklı olarak sağ ve sol tekerleklere ayrıayrı kumanda edecek şekilde düzenlenmiştir. Sağ ayak ile kumandaedilir. Her ikisine birden aynı anda basmak gerekir.Aksi haldetekerleklerden sadece birine fren etkisi verileceğinden traktörsavrulur. Buna engel olmak için sağ ve sol tekerlek frenlerinibirbirine bağlayan kelepçe kullanılır . Yola çıkmadan önce bu kelepçemutlaka bağlanmalıdır. Ayrıca traktör arkasında tarım arabasıkullanılıyorsa mutlaka bununda fren düzeni olması gerekir. Aksi haldetraktör fren yaptığında tarım arabasının bütün yükü traktörebineceğinden devrilme veya benzeri istenmeyen kazalar ortayaçıkacaktır.
Resim 18 : Fren Donanımı
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Traktörü meydana getiren ana yapı elemanlarını belirleyerek, traktörü tanımaya çalışalım.
Traktörün Ana Yapı Elemanları
· Motor
· Kavrama (Debriyaj)
· Aktarma Organları
· İlerleme ve Dümenleme Organları
· Elektrik Donanımı
· Fren Donanımı
MOTOR
Güç kaynağıdır.Tekerleklere, kuyruk miline iletilen güç motorda üretilir. Günümüztraktörlerinde genellikle dört zamanlı dizel motorlarıkullanılmaktadır. Motor silindiri içine sadece hava emilir. Bu havasıkıştırılır. Sıkıştırılan hava üzerine, zerreler halinde yüksekbasınçla motorin püskürtülerek yanma sağlanır. Bu yanma sonucupistonlar aşağı itilerek, motorun harekete geçmesi sağlanır.
Resim 15 : Motor
KAVRAMA
Görevi; motorun çalışmasısonucu oluşan hareketi vites kutusu ve diferansiyel üzerindentekerleklere aktarmak ve bu hareketi ayırmaktır.
Traktörlerde bugün en çok kullanılan kavrama tipi diskli kavramadır. Sürtünmeli veya balatalı kavrama da denir.
Sürücünün oturma konumuna göre sol ayağı ile kumanda ettiği pedal,kavrama pedalıdır. Bu pedala basılınca, motordaki hareket viteskutusuna ve hareket alan diferansiyel, tekerlekler gibi yerlereiletilmediğinden motor çalışmasına rağmen traktör ilerleyemez. Kısacasıkavrama, traktörün durmasında veya ilerlemesinde sigorta görevi yapar.
Kavrama pedalını kullanırken önemli sayılan şu hususlara dikkat edilmelidir.
Resim 16 : Motor, kavrama, diferansiyel, kuyruk mili
* Kavrama pedalına sadece kalkma, durma ve vites değiştirme esnasındabasılmalıdır. Bunun dışındaki hallerde ayak pedal üzerindetutulmamalıdır.
* Basılı haldeki kavrama pedalından ayak yavaş yavaş çekilmelidir. Aniçekmeler sarsıntılı kalkışa, hatta traktörün şaha kalkmasına sebepolur.
* İnişçıkışlarda; önce traktörü uygun vitese takınız o şekilde ilerleyiniz.İniş ve çıkış esnasında vites değiştirmeyiniz.
VİTES KUTUSU
Traktör hızını ayarlayarak, en fazla verimi elde etmek amacıyladüzenlenmiş dişliler grubudur. Traktörün verimi hangi arazi koşulundahangi vitesin kullanılacağını bilmekle artırılır.
Unutulmaması gereken traktör veriminin gaz pedalına basmaklaartırılamayacağıdır. Toprak işleme ve benzeri ağır işlerde düşükvitesleri, taşıma ve benzeri işlerde yüksek hız vitesi kullanılmalıdır.Yaygın olarak mekanik vites kutuları kullanılmakta olup, bunlarda basittip ve senkromeçli tipte olurlar.
DİFERANSİYEL
Resim 17 : Diferansiyel
Motordan ve vites kutusundan gelen hareketin yönünü 90 derecedeğiştirerek tekerleklere iletir. Ayrıca dönüşlerde, dönüş yönüne göredışta kalan tekerlek daha fazla hareket edecektir. Yani dönüşlerde içtekalan tekerlek az, dışta kalan tekerlek daha fazla dönecektir. Bunusağlamak ta diferansiyelin görevidir.
Zor çalışma şartlarında, her iki arka tekerlekten biri patinajyapıyorsa, her iki tekerleğin birbirine kilitlenerek bu zor durumunaşılması kolaylaştırılır. Bunu sağlamak üzere traktörlerde diferansiyelkilidi bulunur. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; bu kilit takılıhalde iken traktör sağa-sola döndürülmeye çalışılmamalıdır. Zorlanırsadişliler zarar görür. Diferansiyel kilidi sadece patinaj nedeniyletraktör ilerleyemez durumda iken bu durumun aşılması için kullanılmalıve sonra hemen çözülmelidir. Bazı traktörlerde patinaj koşullarıortadan kalktığında bu çözülme otomatik olarak kendiliğinden olur.
TEKERLEKLER
Standart tip tarlatraktörlerinde ilerleme hareketi sadece arka tekerleklerden verilir. Öntekerlekler yalnızca dümenleme görevi görürler. Ancak bazı traktörlerdeön tekerlekler de ilerleme hareketi verebilir. Bu halde bu dörttekerleğin birlikte hareketi ile traktör çeki gücü daha da artırılmışve zor çalışma şartlarında patinaj ve benzeri durumlar azaltılmış olur.Ancak bu tür traktörlerin satın alma bedelleri daha yüksektir.
Lastik havaları her gün kontrol edilmelidir. Havası fazla lastiklerorta, havası az lastikler kenarlardan daha çabuk aşınırlar, daha çabukyıpranırlar. Lastikler ısınmış halde şişirilmemelidir.
ELEKTRİK DONANIMI
Motoru çalıştıran, aküyübesleyen, göstergeleri harekete geçiren, aydınlatma ve sinyalleriçalıştıran parçalara topluca elektrik donanımı adını vermekteyiz.
Elektrik donanımında oluşacak bir kısa devre yangın tehlikesidir.Aydınlatma ve sinyallerde oluşacak arızalar kaza sebebidir.Göstergelerin hatalı çalışması arıza sebebidir ve bunların tamamıcebimizden çok sayıda paranın çıkması demektir. Kontrollerinizi bakımve kullanma kılavuzlarındaki talimatlara göre zamanında yapınız veyayaptırınız.
FREN DONANIMI
Frenler hayatımızı güvencealtına alan donanımlardır. Durma veya yavaşlama isteğimize hizmet eder.Traktörlerde otomobillerden farklı olarak sağ ve sol tekerleklere ayrıayrı kumanda edecek şekilde düzenlenmiştir. Sağ ayak ile kumandaedilir. Her ikisine birden aynı anda basmak gerekir.Aksi haldetekerleklerden sadece birine fren etkisi verileceğinden traktörsavrulur. Buna engel olmak için sağ ve sol tekerlek frenlerinibirbirine bağlayan kelepçe kullanılır . Yola çıkmadan önce bu kelepçemutlaka bağlanmalıdır. Ayrıca traktör arkasında tarım arabasıkullanılıyorsa mutlaka bununda fren düzeni olması gerekir. Aksi haldetraktör fren yaptığında tarım arabasının bütün yükü traktörebineceğinden devrilme veya benzeri istenmeyen kazalar ortayaçıkacaktır.
Resim 18 : Fren Donanımı
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Zirai mücadele makinaları,Zirai mücadele makinaları Hakkında
Bitkikorumanın amacı, bitkilere zarar veren böcek, mantar ve yabancı otlarıöldürerek, virüslerin neden olduğu hastalıkları yok ederek bol vekaliteli bir ürün alınmasını sağlamaktır. Bitki koruma makineleriningörevi de; mantarlar, böcekler, diğer hayvani zararlılar ve yabancıotların mücadelesinde kullanılan kimyasal mücadele ilaçlarını tekdüzeolarak bitkilere veya toprağa dağıtmaktır.
BİTKİ KORUMA ALET VE MAKİNE ÇEŞİTLERİ
Tarla ve bahçe ilaçlamalarında kullanılan bitki koruma aletlerini şu şekilde sınıflandırmak mümkündür:
a)Tarla Pülverizatörleri
Çekilir tip,
* Bindirmeli tip (Bir alet taşıyıcıya, traktör önüne veya arkasına bindirilmiş)
b)Kendi yürür atomizatör veya pülverizatörler
c)Sırtta taşınır el komutalı pülverizatörler
d)Sırtta taşınır motorlu pülverizatör, atomizatör ve tozlayıcılar
e)Tohum ilaçlayıcılar
Konunun geniş olması nedeniyle bu bölümde yalnızca tarla pülverizatörlerine yer verilmiştir.
Tarla Pülverizatörleri
Pülverizatörlerin görevi, sıvı ilacı devamlı aynı konsantrasyonda veeşit basınç altında ileterek bitki koruma işlemini mümkün kılmaktır.
Pülverizatörlerin Çalışma Prensibi:
Püskürtme sıvısı depo içindeki bir karıştırıcı tarafından karıştırılırve kuyruk milinden hareket alan bir pompa tarafından ilaçlamaborularına oradan da memelere basınçla gönderilerek tarlaya püskürtülür.
* Parçaları
Depo
Bu gün en kullanışlı depomalzemesi plastik ve benzeri malzemelerdir. Bunlar hafif, direnci fazlauzun ömürlü ve temizlenmeleri kolaydır.
Karıştırıcı
Çeşitli ilaçları su ile karıştırmak ve ilaçlamanın devamı süresincekarışımı istenen sabit konsantrasyonda tutabilmek için gereklidir.
Resim 74 : Hidrolik karıştırıcılar
Filtreler
Pülverizatörlerde memetıkanmalarının önüne geçebilmek için aletin değişik yerlerine farklıgözenek çaplarında filtreler yerleştirilmiştir.
Pompa
Pompanın görevi, gereği kadarpüskürtme sıvısını yeteri miktarda bir basınçla ve sabit bir akışhızıyla memelerden atmaktır. Pompalar değişik ilaç konsantrasyonlarına,su kalitesine ve aşınmaya karşı dayanıklı olmalı aynı zamanda gerektiğikadar suyu da emebilmelidir.
Hava Deposu (Hava Tüpü)
Tarla pülverizatörlerinde pülverizasyon sistemindeki akışın ve basıncınsürekliliğini sağlayabilmek için pülverizatör pompaları üzerine birhava deposu yerleştirilmiştir.
Pülverizatörlerle ilaçlamaya başlamadan önce hava deposuna mutlakagerekli olan hava, hava doldurma supabından doldurulmalıdır.
* Hava doldurulduktan sonra bir hava kontrol saati ile kontrol edilmelidir.
* Dikkat !Şayet memeler veya pülverizatör tabancasından püskürtülen ilaçlı sıvıkesik kesik geliyorsa hava deposundaki hava miktarı bir hava kontrolsaati ile kontrol edilmeli. Depodaki hava miktarı çizelgede belirtilendeğerlerin altına inmişse, hava basılmalıdır.
Basınç Ayarlama Düzeni
Memeler sabit bir basınç ve tekdüze bir dağılımı garantilemelidir.
Manometreden ilgili çalışma basıncı okunur. Son zamanlardayeniliklerden bir tanesi de basınç ayarlama tesisatının yekpare armatürşeklinde yapılmasıdır. Bunun dışında kumanda armatürü (sıvı akışınıaçan ve kapatan), dağıtım armatürü (geniş dağıtım borularındanpüskürtmeye), eşit basınç dağıtım armatürü de (dağıtma genişliğindekisabit memelere çalışma basıncını gönderen) sunulan yeniliklerarasındadır.
Manometreler
Resim
75 :Çeşitli manometreler
Pülverizasyonesnasında sistemdeki basıncı kontrol edebilmek için, çalışmabasınçlarını gösteren, (yukarıda şekilleri görülen) çeşitlimanometreler kullanılır.
Tarla, bağ, bahçe ilaçlamalarında farklı manometreler kullanılır.Örneğin; tarla ilaçlamalarında düşük basınçlı (5 Bar), bahçeilaçlamalarında (20 - 40 Bar)’lık manometreler kullanılmaktadır.
Püskürtme Çubuğu (Bum)
Püskürtme çubuğunun yere olan mesafesi ilaçlanan bitki boyuna göreayarlanabilir özellikte yapılmıştır. Aynı zamanda gerek taşımakolaylığı ve gerekse küçük parsel ilaçlamalarında tarla kenarlarının dailaçlanabilmesi için 3-4 m’de bir katlanabilir yapılırlar. Genişpüskürtme çubuklu makinelerle doğru (bir önceki izden sapmadan) birilaçlama yapabilmek için çubuk uçlarına köpük veya kireçle iz bırakanişaretleme düzenekleri yerleştirilmiştir.
Resim 76 :Püskürtme çubuğu
Yeknesak bir püskürtme yalnız püskürtme çubuğunun yere paralel konumdadurmasıyla mümkün olur. Yüksek hız ve engebeli arazilerde buparalelliği bozdurmayacak farklı tiplerde dengeleme tertibatlarıyapılmıştır.
Resim 77 :Farklı tiplerde dengeleme tertibatları
Memeler
Yüksek basınç altındaçalıştıkları için aşınmaya karşı dayanıklı malzemeden (krom - nikelçeliği) yapılan memeler en iyi ve tercih edilmesi gerekenlerdir.
Bugün pülverizatörlerde aşağıda belirtilen meme tipleri kullanılmaktadır :
* Kullanma, Ayar ve Bakımlar
Pülverizatörün İşe Hazırlanması
* Ön seçme kolu ‘’pozisyon kontrole’’ alınır,
* Alt bağlantı kolu gerdirme tertibatının çalışıp çalışmadığı kontrol edilir,
* Mafsallı şaftın koruyucu muhafazası takılır,
* Mafsallı şaft takılmadan önce ‘’örtme payı’’ ölçülerek kontrol edilmelidir.
* Pülverizatör traktöre bağlanarak yan gergiler sıkılmalıdır,
* Pülverizatörün ön-arka, sağ-sol paralellik ayarları kontrol edilir ve düzeltilir,
* Depo çabuk doldurma (Enjektör) sistemi ile doldurulur,
* Tarla ilaçlamalarında yelpaze (Tee-Jet) memede gerekli olan 2-5 barlık basınç “basınç regülatörü’’ ile ayarlanır,
* Kuyruk mili çalıştırılarak gözle ve ölçüm aletleri yardımı ile memelerin; “Püskürtme Açıları ve Debileri’’ kontrol edilir,
Aşağıda yerli bir tarla pülverizatöründe; traktör hızına, ilaçlamabasıncına ve meme verimine bağlı olarak ürün veya tarlaya atılacakilaçlı sıvı miktarı (meme plaket çapı 1,5) görülmektedir.
Tarla pülverizatörleri ile yeknesak bir dağılım yapabilmek için şunlar gerçekleşmelidir;
* Tüm memelerden eşit bir sıvı akışı olmalı,
* Çalışma basıncı sabit kalmalı,
* Püskürtme şeklinde yeteri kadar katlama olmalı,
* Püskürtme çubuğu yükseklik ayarı doğru yapılmalı,
* İlerleme hızı sabit olmalı,
* Tam ve düz bir traktör kullanma.
İyi Bir Pülverizatörde Aranan Özellikler
1. Birim sahaya atılacak ilaç miktarı bütün iş sonuna kadar aynı olmalı,
2. Atılacak ilaç iyi filtre edilmeli,
3. Her memeden çıkan sıvı aynı olmalı,
4. Sıvı ilaç depo içinde homojen bir şekilde karıştırılmalı depo içinde mutlaka hidrolik karıştırıcı olmalı,
5. Memeler arası mesafe ve meme püskürtme konisi arada boşluk bırakmayacak şekilde düzenlenmelidir,
Resim 78 :Memeler arası mesafe
6. Memeler kolayca değiştirilebilecek bir yapıya sahip olmalı,
Resim 79 : esim 78 : Çabuk değiştirilebilirmeme
7. Kuyruk mili hareketi kesildiğinde memeler damlatmamalı,
8. Pülverizatörle ilaçlama esnasında püskürtme boruları her türlü arazi yapısına uyacak şekilde olmalı,
9. Depoyu çabuk doldurma düzeneği olmalıdır,
10. Farklı kullanma şartlarına elverişli olmalıdır,
(Örneğin: kısmi tarla ilaçlaması, yaprak altı veya bantvari ilaçlamalar gibi),
11. Birim alana atılacak miktar basit ve doğru bir şekilde ayarlanabilmelidir,
12. Depo kapasitesi depo üzerinde görülecek bir yerde olmalıdır.
Emniyet Kuralları
Bitki koruma makineleri ile çalışırken iş güvenliğine özel bir önemgöstermek gerekir. Bu amaçla gelişmiş ülkelerin pek çoğunda tarımilaçlarının depolanması, taşınması, tarlada uygulanması, ilaçartıklarının yok edilmesi ile ilgili uyulması zorunlu pek çokyönetmelik ve yasa hükümleri vardır. Konunun kapsamının geniş olmasınedeniyle burada yalnızca genel emniyet tedbirleri ile ilgilibilgilerin ana noktaları aşağıda özetlenmiştir:
* İlaç etiketini mutlaka okuyun.
* Uygulamaya başlamadan önce alette herhangi bir arıza olup olmadığını (kaçak ilaç vb.) kontrol edin.
* Aleti veya çevreyi kirletecek, zarar verecek (bulaşıklardan) kaçının.
*Vücudunuzda açık deri bırakmayacak şekilde koruyucu bir elbise giyin,lastik eldiven, bot ve eğer gerekliyse yüzünüzü koruyan bir siperlikveya maske kullanın.
* Sadece gerektiği kadar ilaçlı sıvı hazırlayın, birden fazla ilaç kutusu veya tenekesini aynı zamanda açmayın.
* İlacın taşınarak kaybından sakının. Rüzgara karşı ilaçlama yapmayın.
* İlaçlama esnasında bir şey yemeyin, içmeyin (sigara vb. dahil).
* İlacın ve aletin yanını hiçbir zaman terk etmeyin,
* İlaçlamadan sonra sabun ve su ile iyice yıkanın ve elbiselerinizi değiştirin.
* Boş ilaç kutularını yok etmek için pek çok yol vardır. Bunu yaparken yapılmış kanuni düzenlemelere mutlaka uyun.
* İlaçlama sonrası alet-ekipmanı temizleyin.
* İlacı kendi kabından başka kaplarla taşımayın (şişe, yiyecek kabı vb.).
* İlaçları yiyecekler veya hayvan yemleri ile beraber depolamayın ve çocuklardan uzak tutun.
*İlaçlı sahaya herhangi bir nedenle yeniden girmek gerekirse en az 24saat bekleyin. Daha uzun zaman beklenmesi gerekiyorsa tarla başlarındamutlaka bir uyarı yazısı bulundurun.
* Hasat ile son ilaçlama arasında geçmesi gereken belirli zaman aralığına titizlikle uyun.
*Pülverizatör ile direkt olarak kullanılan bir su kaynağından otomatikdoldurma yapmayın. Bunun için bir ara doldurma tankı kullanın. Aksitaktirde makinenin otomatik doldurma tertibatı (geri kaçış dolayısıyla)su kaynağına ilaç kaçışına neden olabilir.
*İlaç miktarını ölçmek için kaptan kaba aktarmak yerine kapalısistemlerle aktarın ve iş bitiminde bunları hemen durulayın.
*İlacı depoya boşaltmak için omuz hizanıza kaldırmaya kalkışmayın.Doldurma yüksekliğinin uygun olmasına ve bastığınız yere dikkat edin.
*Henüz ülkemizde olmamasına rağmen yeni pek çok pülverizatörlerde dizseviyesinden doldurmayı sağlayan düzenler mevcuttur. Bu tippülverizatörler emniyet açısından tercih edilmelidir.
* İlacı yavaş yavaş doldurun.
*Eğer iki adet birlikte karıştırılarak uygulanabilen ilaç varsa herbirini ayrı ayrı suya ilave edin ve tavsiye edilen sıraya aynen uyun.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
BİTKİ KORUMA ALET VE MAKİNE ÇEŞİTLERİ
Tarla ve bahçe ilaçlamalarında kullanılan bitki koruma aletlerini şu şekilde sınıflandırmak mümkündür:
a)Tarla Pülverizatörleri
Çekilir tip,
* Bindirmeli tip (Bir alet taşıyıcıya, traktör önüne veya arkasına bindirilmiş)
b)Kendi yürür atomizatör veya pülverizatörler
c)Sırtta taşınır el komutalı pülverizatörler
d)Sırtta taşınır motorlu pülverizatör, atomizatör ve tozlayıcılar
e)Tohum ilaçlayıcılar
Konunun geniş olması nedeniyle bu bölümde yalnızca tarla pülverizatörlerine yer verilmiştir.
Tarla Pülverizatörleri
Pülverizatörlerin görevi, sıvı ilacı devamlı aynı konsantrasyonda veeşit basınç altında ileterek bitki koruma işlemini mümkün kılmaktır.
Pülverizatörlerin Çalışma Prensibi:
Püskürtme sıvısı depo içindeki bir karıştırıcı tarafından karıştırılırve kuyruk milinden hareket alan bir pompa tarafından ilaçlamaborularına oradan da memelere basınçla gönderilerek tarlaya püskürtülür.
* Parçaları
Depo
Bu gün en kullanışlı depomalzemesi plastik ve benzeri malzemelerdir. Bunlar hafif, direnci fazlauzun ömürlü ve temizlenmeleri kolaydır.
Karıştırıcı
Çeşitli ilaçları su ile karıştırmak ve ilaçlamanın devamı süresincekarışımı istenen sabit konsantrasyonda tutabilmek için gereklidir.
Resim 74 : Hidrolik karıştırıcılar
Filtreler
Pülverizatörlerde memetıkanmalarının önüne geçebilmek için aletin değişik yerlerine farklıgözenek çaplarında filtreler yerleştirilmiştir.
Pompa
Pompanın görevi, gereği kadarpüskürtme sıvısını yeteri miktarda bir basınçla ve sabit bir akışhızıyla memelerden atmaktır. Pompalar değişik ilaç konsantrasyonlarına,su kalitesine ve aşınmaya karşı dayanıklı olmalı aynı zamanda gerektiğikadar suyu da emebilmelidir.
Hava Deposu (Hava Tüpü)
Tarla pülverizatörlerinde pülverizasyon sistemindeki akışın ve basıncınsürekliliğini sağlayabilmek için pülverizatör pompaları üzerine birhava deposu yerleştirilmiştir.
Pülverizatörlerle ilaçlamaya başlamadan önce hava deposuna mutlakagerekli olan hava, hava doldurma supabından doldurulmalıdır.
* Hava doldurulduktan sonra bir hava kontrol saati ile kontrol edilmelidir.
* Dikkat !Şayet memeler veya pülverizatör tabancasından püskürtülen ilaçlı sıvıkesik kesik geliyorsa hava deposundaki hava miktarı bir hava kontrolsaati ile kontrol edilmeli. Depodaki hava miktarı çizelgede belirtilendeğerlerin altına inmişse, hava basılmalıdır.
Basınç Ayarlama Düzeni
Memeler sabit bir basınç ve tekdüze bir dağılımı garantilemelidir.
Manometreden ilgili çalışma basıncı okunur. Son zamanlardayeniliklerden bir tanesi de basınç ayarlama tesisatının yekpare armatürşeklinde yapılmasıdır. Bunun dışında kumanda armatürü (sıvı akışınıaçan ve kapatan), dağıtım armatürü (geniş dağıtım borularındanpüskürtmeye), eşit basınç dağıtım armatürü de (dağıtma genişliğindekisabit memelere çalışma basıncını gönderen) sunulan yeniliklerarasındadır.
Manometreler
Resim
75 :Çeşitli manometreler
Pülverizasyonesnasında sistemdeki basıncı kontrol edebilmek için, çalışmabasınçlarını gösteren, (yukarıda şekilleri görülen) çeşitlimanometreler kullanılır.
Tarla, bağ, bahçe ilaçlamalarında farklı manometreler kullanılır.Örneğin; tarla ilaçlamalarında düşük basınçlı (5 Bar), bahçeilaçlamalarında (20 - 40 Bar)’lık manometreler kullanılmaktadır.
Püskürtme Çubuğu (Bum)
Püskürtme çubuğunun yere olan mesafesi ilaçlanan bitki boyuna göreayarlanabilir özellikte yapılmıştır. Aynı zamanda gerek taşımakolaylığı ve gerekse küçük parsel ilaçlamalarında tarla kenarlarının dailaçlanabilmesi için 3-4 m’de bir katlanabilir yapılırlar. Genişpüskürtme çubuklu makinelerle doğru (bir önceki izden sapmadan) birilaçlama yapabilmek için çubuk uçlarına köpük veya kireçle iz bırakanişaretleme düzenekleri yerleştirilmiştir.
Resim 76 :Püskürtme çubuğu
Yeknesak bir püskürtme yalnız püskürtme çubuğunun yere paralel konumdadurmasıyla mümkün olur. Yüksek hız ve engebeli arazilerde buparalelliği bozdurmayacak farklı tiplerde dengeleme tertibatlarıyapılmıştır.
Resim 77 :Farklı tiplerde dengeleme tertibatları
Memeler
Yüksek basınç altındaçalıştıkları için aşınmaya karşı dayanıklı malzemeden (krom - nikelçeliği) yapılan memeler en iyi ve tercih edilmesi gerekenlerdir.
Bugün pülverizatörlerde aşağıda belirtilen meme tipleri kullanılmaktadır :
* Kullanma, Ayar ve Bakımlar
Pülverizatörün İşe Hazırlanması
* Ön seçme kolu ‘’pozisyon kontrole’’ alınır,
* Alt bağlantı kolu gerdirme tertibatının çalışıp çalışmadığı kontrol edilir,
* Mafsallı şaftın koruyucu muhafazası takılır,
* Mafsallı şaft takılmadan önce ‘’örtme payı’’ ölçülerek kontrol edilmelidir.
* Pülverizatör traktöre bağlanarak yan gergiler sıkılmalıdır,
* Pülverizatörün ön-arka, sağ-sol paralellik ayarları kontrol edilir ve düzeltilir,
* Depo çabuk doldurma (Enjektör) sistemi ile doldurulur,
* Tarla ilaçlamalarında yelpaze (Tee-Jet) memede gerekli olan 2-5 barlık basınç “basınç regülatörü’’ ile ayarlanır,
* Kuyruk mili çalıştırılarak gözle ve ölçüm aletleri yardımı ile memelerin; “Püskürtme Açıları ve Debileri’’ kontrol edilir,
Aşağıda yerli bir tarla pülverizatöründe; traktör hızına, ilaçlamabasıncına ve meme verimine bağlı olarak ürün veya tarlaya atılacakilaçlı sıvı miktarı (meme plaket çapı 1,5) görülmektedir.
Tarla pülverizatörleri ile yeknesak bir dağılım yapabilmek için şunlar gerçekleşmelidir;
* Tüm memelerden eşit bir sıvı akışı olmalı,
* Çalışma basıncı sabit kalmalı,
* Püskürtme şeklinde yeteri kadar katlama olmalı,
* Püskürtme çubuğu yükseklik ayarı doğru yapılmalı,
* İlerleme hızı sabit olmalı,
* Tam ve düz bir traktör kullanma.
İyi Bir Pülverizatörde Aranan Özellikler
1. Birim sahaya atılacak ilaç miktarı bütün iş sonuna kadar aynı olmalı,
2. Atılacak ilaç iyi filtre edilmeli,
3. Her memeden çıkan sıvı aynı olmalı,
4. Sıvı ilaç depo içinde homojen bir şekilde karıştırılmalı depo içinde mutlaka hidrolik karıştırıcı olmalı,
5. Memeler arası mesafe ve meme püskürtme konisi arada boşluk bırakmayacak şekilde düzenlenmelidir,
Resim 78 :Memeler arası mesafe
6. Memeler kolayca değiştirilebilecek bir yapıya sahip olmalı,
Resim 79 : esim 78 : Çabuk değiştirilebilirmeme
7. Kuyruk mili hareketi kesildiğinde memeler damlatmamalı,
8. Pülverizatörle ilaçlama esnasında püskürtme boruları her türlü arazi yapısına uyacak şekilde olmalı,
9. Depoyu çabuk doldurma düzeneği olmalıdır,
10. Farklı kullanma şartlarına elverişli olmalıdır,
(Örneğin: kısmi tarla ilaçlaması, yaprak altı veya bantvari ilaçlamalar gibi),
11. Birim alana atılacak miktar basit ve doğru bir şekilde ayarlanabilmelidir,
12. Depo kapasitesi depo üzerinde görülecek bir yerde olmalıdır.
Emniyet Kuralları
Bitki koruma makineleri ile çalışırken iş güvenliğine özel bir önemgöstermek gerekir. Bu amaçla gelişmiş ülkelerin pek çoğunda tarımilaçlarının depolanması, taşınması, tarlada uygulanması, ilaçartıklarının yok edilmesi ile ilgili uyulması zorunlu pek çokyönetmelik ve yasa hükümleri vardır. Konunun kapsamının geniş olmasınedeniyle burada yalnızca genel emniyet tedbirleri ile ilgilibilgilerin ana noktaları aşağıda özetlenmiştir:
* İlaç etiketini mutlaka okuyun.
* Uygulamaya başlamadan önce alette herhangi bir arıza olup olmadığını (kaçak ilaç vb.) kontrol edin.
* Aleti veya çevreyi kirletecek, zarar verecek (bulaşıklardan) kaçının.
*Vücudunuzda açık deri bırakmayacak şekilde koruyucu bir elbise giyin,lastik eldiven, bot ve eğer gerekliyse yüzünüzü koruyan bir siperlikveya maske kullanın.
* Sadece gerektiği kadar ilaçlı sıvı hazırlayın, birden fazla ilaç kutusu veya tenekesini aynı zamanda açmayın.
* İlacın taşınarak kaybından sakının. Rüzgara karşı ilaçlama yapmayın.
* İlaçlama esnasında bir şey yemeyin, içmeyin (sigara vb. dahil).
* İlacın ve aletin yanını hiçbir zaman terk etmeyin,
* İlaçlamadan sonra sabun ve su ile iyice yıkanın ve elbiselerinizi değiştirin.
* Boş ilaç kutularını yok etmek için pek çok yol vardır. Bunu yaparken yapılmış kanuni düzenlemelere mutlaka uyun.
* İlaçlama sonrası alet-ekipmanı temizleyin.
* İlacı kendi kabından başka kaplarla taşımayın (şişe, yiyecek kabı vb.).
* İlaçları yiyecekler veya hayvan yemleri ile beraber depolamayın ve çocuklardan uzak tutun.
*İlaçlı sahaya herhangi bir nedenle yeniden girmek gerekirse en az 24saat bekleyin. Daha uzun zaman beklenmesi gerekiyorsa tarla başlarındamutlaka bir uyarı yazısı bulundurun.
* Hasat ile son ilaçlama arasında geçmesi gereken belirli zaman aralığına titizlikle uyun.
*Pülverizatör ile direkt olarak kullanılan bir su kaynağından otomatikdoldurma yapmayın. Bunun için bir ara doldurma tankı kullanın. Aksitaktirde makinenin otomatik doldurma tertibatı (geri kaçış dolayısıyla)su kaynağına ilaç kaçışına neden olabilir.
*İlaç miktarını ölçmek için kaptan kaba aktarmak yerine kapalısistemlerle aktarın ve iş bitiminde bunları hemen durulayın.
*İlacı depoya boşaltmak için omuz hizanıza kaldırmaya kalkışmayın.Doldurma yüksekliğinin uygun olmasına ve bastığınız yere dikkat edin.
*Henüz ülkemizde olmamasına rağmen yeni pek çok pülverizatörlerde dizseviyesinden doldurmayı sağlayan düzenler mevcuttur. Bu tippülverizatörler emniyet açısından tercih edilmelidir.
* İlacı yavaş yavaş doldurun.
*Eğer iki adet birlikte karıştırılarak uygulanabilen ilaç varsa herbirini ayrı ayrı suya ilave edin ve tavsiye edilen sıraya aynen uyun.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)